"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

In hemelsnaam

Woensdag, 4 september, 2019

Geschreven door: Geertje Paaij
Artikel door: Lalagè

Van haar oma is niets bewaard gebleven

[Recensie] Geertje Paaij volg ik al een hele tijd op twitter, waar ze vaak berichtjes schrijft over de psychiatrie. Door haar las ik Raarhoek van Miek Smilde, over de geschiedenis van een psychiatrisch ziekenhuis, echt een aanrader! Nu heeft Geertje een boek geschreven over het bijzondere levensverhaal van haar vader. Ik houd erg van waargebeurde familiegeschiedenissen, zoals De hemel bestaat niet van Jannetje Koelewijn, Argentijnse avonden van Carolijn Visser en Het pauperparadijs van Suzanna Jansen. In zulke boeken staan meestal foto’s om het verhaal te ondersteunen. In hemelsnaam bevat een heleboel foto’s, maar niet van oma Adriana. Van haar is niets bewaard gebleven en juist daarom besloot Geertje op onderzoek uit te gaan. In het boek beschrijft ze hoe ze in diverse archieven op zoek gaat naar de lotgevallen van haar voorouders.

Adriana werd samen met haar jonge kinderen in de steek gelaten door haar man, die naar Nederlands Indië ging. Daar had hij diverse ondernemingen. Naar zijn echtgenote keek hij niet meer om. Adriana had een heleboel verschillende baantjes als dienstbode en als waakster in een ziekenhuis. Helaas ging het helemaal niet goed met haar en werd ze diverse keren gedwongen opgenomen in een psychiatrisch herstellingsoord. Van haar vijf kinderen werden alleen Geertjes vader en tante Anne volwassen. Ze groeiden op in weeshuizen, waar ze het zwaar hadden. Geertjes vader kreeg uit zijn eerste huwelijk vier kinderen. Vlak na de oorlog trouwde hij nog een keer en dochter Geertje werd geboren toen hij 63 jaar oud was.

Ik vond het wel verwarrend dat de verhalen niet chronologisch zijn verteld, maar in de volgorde waarin Geertje ze tegenkwam in de archieven. Ik denk dat ze daarvoor gekozen heeft om het verband te kunnen leggen met gebeurtenissen uit haar eigen leven en dan met name wat er met haar schizofrene dochter is gebeurd. Dat geeft het boek een bijzondere extra dimensie. De feitelijkheden uit de archieven worden afgewisseld met geromantiseerde scènes die Geertje zich voorstelt. Ze laat zien hoe interessant maar ook schokkend het kan zijn om in de geschiedenis van je eigen familie te duiken. Het zijn immers je bloedverwanten en je kunt zo uitvinden van wie je je eigenschappen misschien wel hebt geërfd, zowel de goede karaktertrekken als ziektes die je liever niet had meegekregen.

Aan sommige details kon ik wel merken dat Geertje geen schrijver of historica van beroep is, maar dat hindert niet. Ze heeft een vlotte pen en schrijft met veel passie. Ik had het boek binnen een paar dagen uit en vond het interessant om te lezen. Het maakt me ook nieuwsgierig naar de verhalen van mijn eigen opa’s en oma’s. Ik weet dat mijn vader veel heeft opgeschreven en nu begrijp ik beter waarom hij dat heeft gedaan. Als hij met pensioen gaat, moet hij er maar een boek van maken. En dan zal ik er trots over bloggen.

Boekenkrant

Eerder verschenen op Lalagéleest