Actie en spanning in Lubachs nieuwste boek
7:00 uur, een vakantiehuis in Zuid-Frankrijk. Een man wordt wakker en begint ontbijt te maken voor zijn vrouw en kind. Cut! 7:50 uur, een provinciale weg in Nederland. Een auto rijdt een oprit op. Wachtwoorden, codenamen. Twee mannen komen terug van hun missie: ze hebben iemand vermoord. Cut! 9:00 uur, weer in het vakantiehuis. De vrouw krijgt een onheilspellend telefoontje van de recherche: haar vader is dood aangetroffen in huis – vermoord. Cut! Weer een nieuwe scène. Geen tijd om rustig in het verhaal te komen. Arjen Lubachs nieuwe boek IV begint in volle vaart. En hij laat geen twijfel over het genre bestaan: het is een thriller.
Na succesvolle romans als Mensen die ik ken die mijn moeder hebben gekend, Bastaardsuiker (nominatie voor de Halewijnprijs) en Magnus (bekroond met de Dioraphte Jongeren Literatuur Publieksprijs 2012) is IV Lubachs eerste thriller. Dat de auteur ook schrijft voor televisie en films is goed terug te zien in IV.
Jachtige achtervolgingen
Het lezen van deze thriller is als het kijken naar een spannende serie als 24 of een film als Enemy of the State. Heel toepasselijk is er ook een trailer gemaakt voor IV. Korte hoofdstukken vormen afgeronde scènes waarna het perspectief wisselt en de lezer weer andere personages volgt. Net als in bovengenoemde serie en film krijgt ieder hoofdstuk een plaats- en tijdstempel mee. Een aardigheidje is nog dat recente politieke ontwikkelingen het boek bijzonder actueel hebben gemaakt.
’s Ochtends vroeg op vakantie in het familiehuis in Zuid-Frankrijk krijgt Elsa Ruys een telefoontje, waarin de recherche haar vertelt dat haar vader Marcus is vermoord. Ze springt op het eerste vliegtuig terug naar Amsterdam en laat vriend Joost en zoontje Lars achter. Hier begint een aaneenschakeling van adrenalinegedreven actie en achtervolgingen die pas de volgende dag tot een eind zullen komen. Elsa’s vader, emeritus-hoogleraar middeleeuwse schriftcultuur, had voor zijn dood nog een serie raadsels achtergelaten voor zijn dochter. Door deze op te lossen kan zij stap voor stap dichter bij de onthulling komen van het geheim dat hij op het spoor was en waardoor hij moest sterven.
De speurtocht leidt Elsa naar kunstgeschiedenisstudente Robin, de directeur van De Nederlandse Bank Ans Kahn en historicus Maarten van Eck, een oude vriend van Marcus en tegenwoordig bekend van televisie. Ondertussen wordt Elsa opgejaagd door de moordenaars van haar vader, die het inmiddels op haar gemunt hebben. Ook zitten de rechercheurs haar op de hielen omdat ze haar verdenken van de moord. Lubach beschrijft deze lange dag in razende vaart. Hij jaagt zijn personages op hoog tempo door Amsterdam en omstreken, waarbij hij een enorme dosis actie gebruikt om het verhaal voort te stuwen.
Spannende actiethriller?
‘Ik zou best een goede thrillerauteur zijn,’ stond er twee jaar geleden boven een interview dat Recensieweb met Arjen Lubach had. Maar een thriller zou hij niet schrijven. ‘Het genre spreekt me niet aan. Uiteindelijk wil ik toch in de eerste plaats een boek schrijven waar ik achter sta. Een boek dat nog niet bestaat, dat ik zelf wil lezen.’ Een opmerkelijke uitspraak voor wie van plan is IV te lezen, en eentje die mijn achterdocht wekte.
Voor iemand die een boek wil schrijven dat nog niet bestaat, maakt Lubach namelijk wel erg gretig gebruik van alle genreconventies. Oude handschriften, raadsels, een duik in de geschiedenis gecombineerd met veel actie en een duistere criminele organisatie: vergelijkingen met andere thrillers komen gemakkelijk op.
Is de hoeveelheid actie in het boek ook niet over the top? De verteller van het verhaal realiseert zich dat ook: ‘Er lijkt geen grens te zijn aan hoe krankzinnig deze dag kan worden.’ Dit staat op ongeveer tweederde van het boek en dan moet er nog heel wat gebeuren. De ontknoping bewijst dat er inderdaad geen grens zit aan die krankzinnigheid. Heeft Lubach IV in ernst geschreven of is het een sterk staaltje ‘zo-schrijf-je-een-thriller’? En kijken hoe ver je dan kunt gaan.
De twijfel of ik IV nu serieus moet nemen, leidde me enigszins af van de inhoud. Jammer, want het verhaal is hoe dan ook sterk geconstrueerd: er staat niets in dat later niet nog van betekenis blijkt. Het blijft een spannend boek met herkenbare personages en moderne snufjes, dat nieuwsgierig maakt naar het volgende stukje van de puzzel.
