Een verhaal over overspel
[Recensie] Bij Perfecte Buren is het de gewoonte om het team geregeld kennis te laten maken met andere boeken dan die de bestsellerlijsten aanvoeren. Daarom is er het fenomeen ‘surpriseboek’ in het leven geroepen en valt er geregeld een verrassing in boekvorm op de mat. Ik weet nu weer waarom ik niet van verrassingen houd.
Dit verhaal gaat over Jacobien. Midden twintig, sinds drie jaar in een relatie met Bram die betere tijden heeft gekend (de relatie, niet Bram) Wanneer ze een workshop geeft aan tweedejaars psychologiestudenten komt Jochem op haar pad. Er is sprake van vlinders en Jacobien laat haar fantasie de vrije loop. Echter blijft het daar niet bij.
Een verhaal over overspel, over ‘verboden liefde’ intrigeert me wel. Het kan spannend, ondeugend of zelfs romantisch zijn om over te lezen. Al snel krijg ik het besef dat ‘Jacobiens gedaantes in liefde en lust’ niets van dat biedt, niet voor mij. In alle eerlijkheid moet ik bekennen dat het me ontzettend veel moeite heeft gekost om dit dunne boek uit te lezen.
Jacobien komt over alsof ze erg jong en onzeker is voor haar leeftijd. Zo is ze meer bezig met haar decolleté en hoe ze overkomt op de studenten dan met inhoud, daarom kost het me moeite haar serieus te nemen in die taak, ze had net zo gemakkelijk in een winkel kunnen werken. Haar gedachten bevestigen voor mij ook hoe jong ze is voor haar leeftijd en hoe onzeker. Maar om dan vervolgens te doen wat ze doet, dat rijmt dan voor mij niet.
Meteen in het begin gebeuren er dingen, zoals de uitleg over hoe ze Bram heeft ontmoet, die moeite kosten om enigszins serieus te nemen. Ze noemt zichzelf geen ‘domme del’ maar laat wel even vallen dat ze minstens twintig onenightstands heeft gehad. Dat alles wordt verergerd wanneer de situatie tussen Jacobien en Jochem uit de hand loopt. Er is geen ruimte tot misverstanden in dit boek als het aankomt op de expliciete seksscènes. Maar wonderlijk genoeg komen die niet tot zijn recht want haar gedachten nemen alles over. Of dat voor de klas is of tijdens die scenes, haar brein staat geen seconde stil en dat veroorzaakt onrust. En die onrust straalt ze af op mijn leeservaring en maakte het tot een vermoeiende opgave. Hierdoor komt het nergens echt tot de kern, komt het verhaal niet écht op gang, er is continu onderbreking door de filosofische mijmeringen, de onzekere overwegingen die nergens toe leiden. En dat stoorde me enorm. Die onzekerheid past ook totaal niet bij het seksuele bewustzijn dat ze duidelijk uitdraagt.
Dit alles maakt dat het personage me totaal niet aansprak. Ik vond haar eerder labiel dan daadkrachtig. Een universitair geschoolde vrouw van zesentwintig die lesgeeft over een heftig thema als incest wekt de verwachting in ieder geval wat standvastiger te zijn, waarom anders zo’n beladen thema? Ze komt eerder kinderlijk en onzeker over, ook in haar taalgebruik. Door incest als ‘foute seks’ te bestempelen ga je mijns inziens al de mist in met het understatement van het jaar.
Het thema overspel is geen doodzonde maar zo brengt Jacobien het met vlagen wel, aangewakkerd door al dat getwijfel. Ik kon er met momenten geen touw aan vastknopen. Het verhaal staat vervolgens vol aannames en oppervlakkigheid (over o.a. uiterlijkheden en denkbeelden). En dat tot de laatste pagina.
De schrijfstijl is op zich niet verkeerd, ik denk dat de auteur me met een ander verhaal misschien best op andere gedachten zou kunnen brengen. Maar met dit boek gaat dat helaas niet lukken, ik was de vele overdenkingen op een bepaald moment (al best snel) zat. Het is allemaal zo tegenstrijdig. Neem het stuk over kinderen. Het ene moment is ze haast veroordelend t.a.v. het krijgen van kinderen om vervolgens Bram te verwijten dat ze kinderloos is. Terwijl ze die niet eens wil op dat moment. Haar hele kijk op relaties is wonderlijk te noemen. En alhoewel staccato geschreven weet ze het geheel ook nog eens heel langdradig te maken. Het is geen vloeiend geheel geworden, het mist een rode draad en consistentie en deed met vlagen aan als een klinisch observatieverslag waarin is geknipt en geplakt. Het verhaal vliegt van de hak op de tak en beslaat zoveel thema’s dat het me duizelt.
Laten we voor het gemak aannemen dat dit boek mij gewoon niet ligt. En dat iedereen voor zichzelf moet beslissen, door het een kans te geven, dat dit voor hen anders is. Zelf kom ik helaas niet verder dan anderhalve ster.
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
