Een auteur is geboren
[Recensie] Mooi dat de boeken van Tove Ditlevsen buiten Denemarken zijn herontdekt. In haar geboorteland is zij altijd groot gebleven, in de rest van de wereld is zij in de vergetelheid geraakt of nooit doorgebroken. Sinds een paar jaar krijgt haar werk eindelijk de aandacht die het verdient. Jeugd is na Kindertijd het tweede deel van de autobiografische Kopenhagen trilogie.
Rijpen in moeilijke omstandigheden
Ging Kindertijd vooral over haar armoedige jeugd en de minachting van haar broer en vooral haar vader over haar pogingen om gedichten te schrijven, in Jeugd maken wij de volgende fase in haar leven mee. Op haar vijftiende moet ze van school om te werken. Het biedt haar eindelijk de mogelijkheid afscheid te nemen van haar jeugd:
“Verder is mijn jeugd niet meer dan een defect en een belemmering waar ik zo snel mogelijk vanaf wil.”
De ontwikkelingen volgen elkaar daarna snel op. Ze heeft allerlei baantjes waar ze het meestal niet naar de zin heeft. Als ze dan eindelijk een plek heeft gevonden die draaglijk is, wordt zij op staande voet ontslagen omdat zij heeft laten blijken op te willen komen voor de rechten van (vrouwelijke) werknemers.
Zij gaat op kamers wonen, die vaak tochtig en koud zijn. Zo komt zij bijvoorbeeld bij een vrouw in huis die openlijk sympathiseert met Hitler. Ze neemt het voor lief, als zij maar kan werken op haar oude typemachine. Dat valt niet mee, met het geraaskal dat door de muren heen dreunt. Ze zet door en blijft gedichten maken en op een dag zit het mee. Een uitgever ziet plaatsing van een gedicht wel zitten, want goed genoeg. Met haar debuut dat kort daarop volgt, is zij dolgelukkig. Tove heeft haar doel bereikt en als zij de doos met haar exemplaren ontvangt, wil zij maar een ding:
“Vanavond wil ik er in mijn eentje tijd mee doorbrengen, want er is niemand die echt begrijpt wat voor wonder dit voor me is.”
Niveau onveranderd hoog
Het doorzettingsvermogen van deze jonge vrouw is bewonderenswaardig. Ondanks de minachting uit haar familiekring, de vele afwijzingen, het isolement waarin zij zich veelal bevindt, de oorlog die zijn schaduw vooruitwerpt, gaat zij door. Ze moet en zal slagen. Het helpt dat zij in contact komt met een uitgever die het in haar ziet zitten. De persoonlijke band die de twee ontwikkelen, ondanks het leeftijdsverschil van ruim dertig jaar, wordt steeds hechter. Tove heeft eindelijk iemand gevonden die haar accepteert. De vriendschap met Nina, die een stuk losser is en veel vrijer in het leven staat, houdt haar overeind.
Ook in Jeugd is de stijl van Ditlevsen levendig, is zij sterk in het oproepen van beelden en het schetsen van sfeer en omstandigheden. Jeugd is een waardig vervolg op het bepaald niet misselijke Kindertijd. Op naar het slot van deze prachtige trilogie!
—
Eerder verschenen op jkleest
