"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Johnny Paycheck

Donderdag, 2 maart, 2017

Geschreven door: Christophe Vekeman
Artikel door: Marnix Verplancke

De onbeholpen countryster

De eerste zin

‘Ik zal u een ander, wonderlijker avontuur vertellen…’

Recensie

Het begon allemaal met de aankoop van een plaat: Johnny Paycheck’s Nowhere to Run. The Little Darlin’ Years 1966 – 1970. Christophe Vekeman kocht ze drie jaar geleden in Nashville, samen met nog wat andere cd’s. De man achter de kassa scande stoïcijns de barcodes, tot hij bij die Nowhere to Run kwam. Toen glimlachte hij breed en zei: ‘You’re gonna like this one.’ En dat gebeurde ook, want ook al was Johnny Paycheck lang geen onbekende voor Vekeman, hij had er nooit aan gedacht een biografie van hem te schrijven. Tot die aankoop dus.

Boekenkrant

Country is een raar muziekgenre. Waar anders vind je titels als ‘My Wife Ran Off With My Best Friend And I Sure Do Miss Him’ of ‘I Wouldn’t Take Her To A Dog Fight Cause I’m Afraid She’d Win’? Johnny Paycheck was een grote countryster. Niet dat hij nog ridiculere titels verzon, maar zijn songs hadden eenzelfde sarcastische tristesse. Het verschil tussen een Vlaamse schlager en country is dat het ene volkomen oppervlakkige kitsch is, terwijl het ander je een slag in het gezicht geeft zoals alleen tragisch doorvoelde kunst dat kan, aldus Vekeman.

Johnny Paycheck is een boek vol drank, drugs, geweld en gevangenisstraf, maar voor een Vekeman valt het toch wat tegen, en dat is in feite niet eens zijn schuld. Wij kennen Vekeman immers als iemand die freewheelend een verhaal vertelt dat op zich niet veel om het lijf heeft maar dat hem wel de kans geeft eindeloos uit de wijden over van alles en nog wat. Hier probeert hij dat ook. Wie anders zou bijvoorbeeld Van Pool tot Evenaar naadloos kunnen laten aansluiten op J.-K. Huysmans’ A Rebours? Maar na verloop van tijd merk je toch dat hij gebonden ligt als een hond. Er zijn nu eenmaal de feiten. Er moet een leven gevolgd worden, ook al is dat dan het leven van een man met een lovenswaardige missie: ‘I am here to put the dick in dixie and the cunt back in country’, zoals hij zong.

Drie vragen aan Christophe Vekeman

Wat trekt je zo aan in country?

Vekeman: ‘De vele paradoxen die ook de mijne zijn. Over country wordt wel eens gezegd dat die zich zowel de zaterdagavond in de kroeg als de zondagochtend in de kerk afspeelt. Zelfs de goorste countrysterren hebben ooit wel gospelnummers opgenomen. Mijn grootmoeder van de ene kant was cafébazin en mijn grootvader van de andere koster. Een andere paradox is dat country vaak over de harde, naakte realiteit gaat, maar anderzijds ook over de maskerade achter cowboyhoed en de rhinestones. Het is eenvoudige muziek die iedereen kan begrijpen, maar tegelijkertijd ook veel virtuositeit vraagt van de muzikanten.’

En waarom Johnny Paycheck?

Vekeman: ‘Omdat hij een complete zanger was die verschillende stemmingen aankon en er nog geen biografie van hem bestond.  De tragedie van zijn leven is dat hij zijn beste werk afleverde voor hij bekend werd. Op het einde van de jaren 1960 was hij echt groots. Jammer genoeg was dat ook de tijd dat hij onder bruggen sliep. De vraag die iedereen zich toen stelde was niet waar hij uithing, maar waar hij lag. En toen kwam het succes, met een nummer als ‘Take This Job And Shove It’, dat vandaag nog steeds in iedere zuidelijke honky tonk op de jukebox zit. Door zijn excessieve levenshouding sprak hij tot mijn verbeelding. Toen hij iemand in het hoofd had geschoten en de rechter hem vroeg waarom hij met een revolver op zak uitging, antwoordde hij: “Edelachtbare, ik heb de laatste tijd nogal last van mijn longen en die revolver is de enige manier waarop ik me kan verdedigen.” Zijn crapuleuze trekken verraadden eerder onbeholpenheid dan kwaadaardigheid.’

Hoop je niet stilletjes op een vertaling in het Amerikaans?

Vekeman: ‘Dat zou natuurlijk heel prettig zijn. Over Marie heb ik contact gehad met een Amerikaanse uitgever. De man houdt van country. Dit is echt zijn winkel dus. Maar zo ver zijn we lang nog niet. Bovendien is dit ook niet dé grote biografie van Johnny Paycheck, maar wel “een boek zoals je er nog nooit één hebt gelezen, over een man van wie je nog nooit hebt gehoord”, zoals de ondertitel luidt, terwijl in Amerika Johnny Paycheck echt wel een bekendheid is.

Eerder verschenen in Knack


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

Boeken van deze Auteur:

Mensen als ik

Een uitzonderlijke vrouw