"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Kameraden verraden

Vrijdag, 31 maart, 2017

Geschreven door: Bert van Sloten
Artikel door: Roeland Dobbelaer

Verraad en overspel tijdens Jordaanoproep en Februaristaking

[Recensie] Lange tijd was het onduidelijk wat ik nu aan het lezen was: een historische roman, een geromantiseerd liefdesverhaal over de jonge jaren van de vader van de auteur, een thriller of een young adult boek. Het heeft van alles wat en dat is ook de zwakte van deze eerste roman van journalist en radiopresentator Bert van Sloten.

Op zich lag er genoeg materiaal voor een mooi en interessant boek. Arbeiderszoon Henk, het verhaal wordt door zijn ogen verteld, is verliefd op Marietje, het meisje van de jonge partijbons Dirk. We schrijven jaren dertig, de Jordaan. De mannen zijn elkaars concurrenten, zowel in politiek opzicht als in de liefde. Maar de jonge vrouw is op alle fronten revolutionair, houdt van beide mannen, een keuze wil ze niet maken. Het drietal maakt onderdeel uit van de communistische voorhoede en ze helpen de Jordaanoproer een oproer te laten worden. Het wordt al snel duidelijk dat overal om hen heen verraders zijn, verklikkers die acties van de arbeiders aan de politie doorgeven. Als Marietje en Henk ongeveer een jaar later naar Moskou gaan om daar zelf de successen van het reëel bestaande socialisme te kunnen bekijken, ontmoet Henk in de trein de mysterieuze politieverklikker Marinus. Hij zal het Marietje en Henk blijvend lastig maken, tot in de Tweede Wereldoorlog. Alleen tijdens hun jaren in Spanje, tijdens de Spaanse burgeroorlog waar Henk meevecht tegen de fascisten en Marietje verpleegster is, hebben ze geen last van de lange arm van het Nederlandse gezag.

Het tweetal keert terug van de burgeroorlog en welbewust laat de Nederlandse geheime dienst het toe dat ze hun min of meer oude leventje weer oppakken, want via de verrader in hun omgeving is de overheid voortdurend op de hoogte van elke stap die het tweetal zet. Marietje trouwt toch met Dirk, maar ook Henk blijft haar geliefde. De ontknoping volgt tijdens de Februaristaking in 1941, maar die ontknoping zie je al 150 pagina’s eerder aankomen. Dat komt omdat Van Slooten te weinig personages opvoert en die ook nog eens niet goed uitwerkt, zodat het aantal mensen die eventueel de verrader zouden kunnen zijn beperkt is. En de titel van het boek Kameraden verraden maakt het er alleen maar voorspelbaarder op. Niet echt een spannende thriller.

Ook als historische roman schiet het boek te kort omdat je net van al die periodes te weinig meekrijgt. De historische context had sterker gekund. Van Sloten had meer over het communisme in Nederland uit de jaren dertig moeten vertellen, niet elke lezer heeft de voorkennis paraat. En hoe, waar en waarom Henk bijvoorbeeld in de Spaanse Burgeroorlog meevecht, het blijft onduidelijk. En dan het liefdesonderdeel, daar bezondigt Van Slooten zich aan wel hele bijzondere en plastische beeldspraak (“Palingen zwommen recht vergeleken bij de spastische bewegingen die haar lijf maakten”) zodat je het, in redelijk eenvoudig Nederlands geschreven, boek ook weer net niet aan middelbare scholieren van een jaar of 13 wil laten lezen.

Kookboeken Nieuws

Het boek is gebaseerd op het leven van de vader van Van Sloten, en als het echt gebeurd is, inclusief het dramatische einde dan maakt dat wel weer het een en ander goed.

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.