Een liefdevol boek vol levenswijsheid
“De vergeten rouwenden,” zo noemt auteur Manu Keirse kinderen jonger dan 18 jaar. In Nederland en België verliezen jaarlijks ruim 8000 kinderen een ouder en ruim 3000 kinderen maken het overlijden van een broer of zus mee.
Toch is er nog altijd te weinig aandacht voor hun verdriet vanwege een dergelijk ingrijpende verlies dat zij op jonge leeftijd meemaken. Zo’n gebeurtenis blijft vaak tijdens hun verdere leven van – grote – invloed. Instemmend citeert Keirse woorden van een dichteres uit de 19e eeuw: “Wat in de kinderjaren het herte boeit en tooit, blijft eeuwig in ’t geheugen en men vergeet het nooit”.
De Belgische auteur, die als rouwdeskundige ook in ons land grote bekendheid geniet, geeft in dit prachtige en vaak ook ontroerende voorbeelden uit de praktijk waarmee hij zijn verhaal illustreert. Steeds pleit hij voor zorgvuldige aandacht voor kinderen en worden volwassenen uitgenodigd om zich in hun belevingswereld te verdiepen. Hij zoekt naar een open klimaat waarin ook moeilijke en verdrietige dingen op eerlijke en integere wijze bespreekbaar worden gemaakt zodat kinderen deze op hun eigen wijze kunnen doorleven. Opvallend is dat hij meerdere keren naar voren brengt dat alleen een volwassene die zelf met verdriet kan omgaan in staat is om een kind te troosten.
Aan het eind van elk hoofdstuk zijn er overzichtelijke kaders met tips en aanwijzingen waarin de hoofdpunten uit de tekst nog eens op een rijtje worden gezet.
De tekst wordt afgewisseld met tal van treffende citaten zoals deze van de 11-jarige Carlos: “Heel veel grote mensen zeggen dat het voor kinderen nog niet zoveel uitmaakt, want die zijn nog maar klein en kind. Dat is helemaal niet waar, want kinderen voelen net zo goed pijn!”, pagina 21.
Belangrijk is het tweede hoofdstuk Mythen over kinderen en verlies waarin verkeerde veronderstellingen en onjuiste benaderingen worden besproken en weerlegd.
Opvallend en goed is de aandacht voor suïcide. De auteur doet waardevolle handreikingen om signalen van mensen die het leven niet meer aankunnen, te herkennen en daar op goede wijze op in te spelen en hen zodoende van zelfdoding te weerhouden. Overal zoekt de auteur naar ruimte waarin een kind zichzelf mag zijn, zich vrij voelt om met volwassenen te delen wat het op z’n hart heeft en zich op die manier minder eenzaam voelt in z’n verdriet.
Dit boek is een warm pleidooi aan volwassenen om thuis of op school een sfeer te scheppen waarin een kind met soms verborgen of oud verdriet zich veilig voelt om dat te uiten. Volwassenen hebben “sleutels die deuren openen in verdriet”.
Het boek geeft mooi voorbeelden die ontroeren wanneer dit op goede wijze plaats vindt maar er zijn ook enkele voorbeelden waarin dit juist níet gebeurt zoals het kind dat een uitvaartstoet langs school ziet gaan en dan vol trots zegt: “Die man met zijn mooie zwarte kostuum is mijn papa”. Zij wist niet dat het de uitvaart van haar moeder was….
Er is een hoofdstuk over tieners en adolescenten waarin de auteur ervoor pleit om hen niet te overschatten: “Wie stilstaat bij het verdriet van tieners, doet meer dan bijstand verlenen. Je leert ze iets over de kracht, het mysterie en de waarde van menselijke relaties”, pagina 97.
In het hoofdstukken over suïcide valt de grote bezorgdheid van de auteur op. Het is een intens pleidooi voor zorgvuldige aandacht. Actueel is bijvoorbeeld cyberpesten waar hij bij stilstaat. Andere hoofdstukken gaan over echtscheiding en seksueel misbruik. Het hoofdstuk over geweld en terrorisme bevat gruwelijke verhalen over wat kinderen elders in de wereld hebben meegemaakt.
De auteur getuigt, evenals in andere boeken van zijn hand, van een diep doorleefd vermogen om zich in mensen in te leven en hun diepste ervaringen aan te voelen. Het boek is dan ook vol menselijke warmte en bewogenheid om dicht bij kinderen te staan en samen met hen tegenslagen in het leven te doorleven.
Een prachtig boek over aangrijpende onderwerpen die wel vaak tot de realiteit van ons leven behoren. Dit boek verdient de aandacht van iedereen die met kinderen omgaat en zijn we dat uiteindelijk niet allemaal?
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
