"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Kristina Schuldt - Brutal Paradise

Donderdag, 18 november, 2021

Geschreven door: Rannilt Pol
Artikel door: Jan Stoel

Ga mee op een ontdekkingsreis vol verrassingen

[Recensie] De in Moskou geboren en in het Duitse Neubrandenburg opgegroeide Kristina Schuldt (1982) behoort tot de vierde generatie kunstenaars die hun opleiding hebben afgerond aan de Hochschule für Grafik und Buchkunst. Schuldt wordt daarom gerekend tot de Neue Leipziger Schule, een stroming die het Drents Museum in Assen volgt, toont en verzamelt. Kenmerken van deze stroming zijn de figuratieve stijl, de stevige kleuren en het verhalende karakter van de werken. Onlangs waren tentoonstellingen van David Schnell en Matthias Weischer als vertegenwoordigers van deze stroming in Assen te zien.

En nu is er dus Kristina Schuldt. Brutal Paradise heet de tentoonstelling die tot 13 februari 2022 te zien is. De gelijknamige publicatie dompelt je onder in de ‘wrede wereld’ van Kristina Schuldt. Het boek laat je kennismaken met wat de kunstenares beweegt, licht haar thema’s toe en verhaalt over de wijze waarop ze dat in beelden vertaalt. Laat je meenemen op een ontdekkingsreis vol verrassingen. Knap hoe Rannilt Pol in toegankelijke taal de lezer in het Brutal Paradise (heerlijk die tegenstelling in de titel) rondleidt. Het gaat over het spanningsveld tussen onder meer realisme en abstractie, gender, natuur en technologie, het wrede en het liefelijke.

Albertine Dijkema heeft van het boek een kunstwerk op zich gemaakt. De schilderijen (allemaal olie en tempera op canvas) zijn paginagroot afgebeeld en regelmatig zoomt ze op de tegenoverliggende pagina in op een detail waardoor je nog beter zicht krijgt op de wijze waarop Schuldt schildert. Je ziet de penseelstreek.

Rannilt Pol, conservator Kunst in opleiding bij het Drents Museum licht de ‘fluïde wereld’ van Schuldt toe en gaat onder meer in op de werkwijze van de kunstenares: oud en nieuw, natuur en technologie, mannelijk en vrouwelijk lopen door elkaar heen, vloeien in elkaar over. “Het werk van Schuldt is grotendeels autobiografisch en is vaak een direct commentaar op worstelingen en conflicten in het leven van de kunstenaar. Ze gelooft dat wanneer iets haar leven beïnvloedt, het ook haar schilderkunst zou moeten raken.” In het werk van Schuldt zie je elementen terugkomen die je ook bij Léger ziet. Hij was vooral geïnteresseerd in het schilderen van zaken die verband hielden met de technologische ontwikkelingen van zijn tijd. Als je naar zijn werk kijk dan zie je cilindrische, buisachtige contouren en worden ongewone beelden naast elkaar geplaatst (het Tubisme). Dat zie je bij Schuldt ook. Schuldt geeft ook weer wat haar omringt. Je ziet pixels, laadsymbolen terug in haar werk en ze gebruikt de mobiele telefoon – die soms wel omgevormd is tot een lichaamsdeel – als een ‘poort tussen twee werelden’. Op het schilderij Feed is het hoofd van de afgebeelde persoon uiteengevallen in zwevende elementen en zie je grote vlakken als ware het banners. Loading laat een gezicht zien dat bestaat uit pixels met daaromheen de cirkelvorm die symbool staat voor het downloaden.

Boekenkrant

“Ons leven is onherroepelijk verweven met de technologische ontwikkelingen. De analoge en digitale wereld zijn met elkaar verbonden. Het maken van kunst gaat over het opnieuw combineren van dingen.”

De schilderijen zijn levendig van kleur, glanzen je als het ware tegemoet, ze zijn dynamisch, maar ook weer speels. In een schilderij als Die Verwandlung (en dat betekent transformatie) zie je mensachtige vormen zich tot iets nieuws ontwikkelen. In dit werk vallen ook de hoge hakken op. Schoenen spelen vaak een rol in haar werk. Daarover zegt ze zelf: “Schoenen geven bijvoorbeeld het niveau van echtheid aan van degenen die ze dragen. Hakken tillen een persoon van de grond. Hoe hoger de hak, hoe minder grip op de werkelijkheid. Als de hak te hoog wordt, kan je omvallen. En kleding kan wijzen op de innerlijke onrust van de figuren.”

Het werk van Kristina Schuldt onderscheidt zich doordat het een spanningsveld creëert tussen realisme en abstractie. Een van de lagen die onder haar werk zit is de onvolkomenheid. Soms is dat de strijd tegen de onvolkomenheid binnen jezelf, dan weer de strijd tussen mensen onderling of tussen de seksen.

Vaak echter zijn vrouwen op haar schilderijen fors, hebben stevige benen en armen die kracht uitstralen. Het is alsof ze zich duidelijk willen manifesteren, ze willen laten zien dat er niet met hen te sollen valt. Maar ze worstelen ook met de natuur, met zichzelf, met hun emoties met de beklemmingen waar ze last van hebben. Je kunt het zien als emancipatoir werk. Enerzijds zijn de vrouwen sterk, anderzijds kwetsbaar, zoals in het schilderij. Een schilderij als Verliebtes Mädchen waarop ze wellicht liefdesverdriet tot uitdrukking brengt, een meisje (de gezichten zijn bijna nooit te zien) dat hangt over een stoel alsof de grond onder de voeten is weggezonken. Haar lichaam is vervormd en het schilderij doet surrealistisch aan. Het meisje is ontdaan, verdrietig.

Schuldt toont ons een wrede wereld, maar er is ook hoop. Dit citaat van de kunstenares is daarom veelzeggend:

“Zo is het leven immers: binnen bepaalde grenzen probeer je keer op keer te rebelleren. Lichamen takelen af en ontsporen, maar verlangen tegelijkertijd naar elkaar, wat resulteert in een nieuwe vorm. Zo voel je je soms. In stukken gescheurd – en dan moet je jezelf weer vinden en bij elkaar rapen.”

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles

De tentoonstelling Brutal Paradise is tot en met 13 februari 2022 te zien in het Drents Museum