"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Krombeke retour / Deerlijk retour

Vrijdag, 2 maart, 2018

Geschreven door: Luuk Gruwez
Artikel door: Sarah Verhasselt

De dood bij het woord

[Recensie] Luuk Gruwez is in de eerste plaats een bekende dichter in de Vlaamse letteren. Zijn gedichten gaan vaak de vrouw, de liefde en de dood. Ook in Krombeke retour/Deerlijk retour, een boek dat men langs twee kanten kan lezen, speelt de dood een prominente rol. Maar dan wel in combinatie met de liefde, namelijk de liefde voor zijn West-Vlaamse familie.

In het deel Krombeke retour vertelt Gruwez de familiegeschiedenis van zijn vader. Dit eerste deel boeit vooral door Gruwez’ verhaal over zijn betovergrootmoeder Regina, die als jong meisje een ontwettig kind kreeg. Ze gaf dit kind, een zoon overigens, haar eigen familienaam: Gruwez. Tot zover de feiten. Gruwez verzint vervolgens tal van mogelijke scenario’s over de hachelijke positie waarin zijn betovergrootmoeder verkeerd moet hebben. Was ze zwanger geweest van een Franse bon vivant die van over de grens gekomen was en nadien nooit meer naar haar is teruggekeerd? Of is het anders verlopen? De lezer weet dat hij op het verkeerde been gezet wordt, maar doordat Gruwez dit met zoveel passie en overtuiging doet, is het geen probleem om even mee te gaan in de verbeelding van de schrijver. Ook over zijn grootvader, Opa Bing, vertelt Gruwez bijwijlen hilarische anekdotes. Het eerste deel van het boek eindigt met een ‘brief aan een jonge lezer’, waarbij Gruwez zijn imaginaire zoon aanspreekt.

In Deerlijk retour, het tweede deel (of het eerste, als je in een andere volgorde zou lezen) van het boek, slaat de verteller een minder vrolijke toon aan. Gruwez vertelt er over de moeizame dood van zijn grootouders langs moeders kant. Vooral grootmoeder Liesje ligt Gruwez na aan het hart. Zij was het die voor hem zorgde toen zijn moeder pas bevallen was en tegelijk aan geelzucht leed. En zij was het ook die haar dochter – Gruwez’ moeder – overleefde. Over zijn grootvader, door Gruwez gezegend met de bijnaam ‘Knor’, lijkt Gruwez een minder rooskleurig beeld te geven. Deze oude brompot doet namelijk niets anders dan zeuren over zijn dementerende vrouw en aanvaardt nauwelijks hulp in huis. Toch wint deze grootvader met zijn cynische blik en zijn voorliefde voor Rouen heel gauw de sympathie van de lezer. Zijn negatieve imago wordt ook door Gruwez zelf geregeld genuanceerd. Dit deel eindigt met hetzelfde hoofdstuk als het eerste deel: een brief bestemd aan het nageslacht dat Gruwez niet heeft.

Het tweekantige boek van Gruwez is zeker een geslaagde roman. De personages zijn levensecht en zowel de tragiek als de humor van bepaalde situaties kunnen de lezer beroeren. Door zijn autobiografische fictie geeft Gruwez – nogmaals – zichzelf bloot. Het enige minpuntje van de roman is af en toe de eentonigheid van Deerlijk retour, hoewel die eentonigheid ook wel de eentonigheid van het oud zijn illustreert. Terwijl het deel “Krombeke retour” naar mijn gevoel net iets te kort was, mocht Deerlijk retour best wat ingekort worden. Desalniettemin is Krombeke retour/Deerlijk retour het ideale leesvoer voor een druilerige herfstdag.

Pf

Eerder verschenen op Cutting Edge


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

Boeken van deze Auteur:

Krombeke retour / Deerlijk retour