Een aanrader van formaat
[Recensie] Met Laag vliegen de helden doet Paolo Bouman zijn bijnaam creatieve duizendpoot alle eer aan. Naast reclamemaker, blogger, journalist en fotograaf mag hij zich nu ook auteur noemen.
Zijn debuutroman wist mijn aandacht te trekken met een prachtige omslag. De illustratie van de man in rolstoel met een wapen in zijn hand, doet mij denken aan de comics van de succesvolle zombiehit The Walking Dead. Het googelen van de naam Erik Kriek leert mij dat deze associatie niet zo ver bezijden de waarheid ligt. Erik is striptekenaar en heeft een boek uitgebracht dat niet in mijn muziekkast mag ontbreken. Met ‘Welcome to Creek Country’ toont hij geïllustreerde portretten van vijftig bekenden folk, country en bluegrass-artiesten. Willie Nelson, Dolly Parton en Johnny Cash. Het zijn stuk voor stuk kunstwerken.
Een aanrader van formaat die alle credits verdient en er volledig verantwoordelijk voor is dat ik dit boek van Paolo Bouman heb gelezen. De nut en noodzaak van een pakkende omslag is hierbij weer bewezen. En onderschrijft de aangepaste stelling van Lucebert die op de omslag staat: ‘Niet alles van waarde is weerloos’.
Laat dit nu ook het thema zijn van ‘Laag vliegen de helden’. Ik las dit boek toen ik enkele maanden permanent in een revalidatiecentrum verbleef. Veel mensen zijn hier aangewezen op een rolstoel en hoewel ze niet allemaal laag vlogen, het tempo lag over het algemeen lager, waren het stuk voor stuk helden. Handen en voeten geven aan opgelopen trauma was daar het doel.
In het boek heeft hoofdpersonage Luuk niet langer het perspectief om door te gaan en te vechten. Sinds hij na een ongeluk is veroordeeld tot een rolstoel, is hij de lol in het leven verloren. Zijn dochter heeft letterlijk afstand van hem genomen en zijn moeder zit in een verpleeghuis en is dementerend. Luuk is filmfanaat en besluit een colt te kopen om op een Clint Eastwood waardige manier zijn laatste kogel af te schieten. Zonder te verklappen wat er gebeurt, kan ik wel verklappen dat het boek een stuk dikker is dan dat.
Paolo Bouman kan schrijven. Iedere zin heeft een stijl die ik al snel als zijn stijl weet te duiden. Zijn zinnen zijn als reclameslogans en bevatten tastbare vergelijkingen naast een recht-voor-zijn-raap woordenschat. En daarmee weet hij de lezer te winnen.
Ter illustratie een fragment waarbij Luuk met zijn dochter op bezoek gaat bij zijn moeder in het verpleeghuis:
Bij de volgende zaal hield ik halt en wees. ‘Kijk hier worden bejaarden gehouden’.
‘We stonden voor een troebel aquarium van sigarettenrook. Op de bodem lagen wat meubelstukken, ertussen zat een vrouw in een rolstoel met haar rug naar ons toe. Ze keek naar buiten, binnen was niets een aanblik waard. …Boven de hoofdsteun van de rolstoel nam grijs vogelpluis een kijkje. Het groeide -als het dat nog deed- op het hoofd van de vrouw die mij ooit baarde’.
Ieder personage heeft zijn eigen kleuren-aura dat tot in nuance is uitgewerkt. Het sombere personage heeft een grote zwarte hond voorradig in al zijn woorden, gedachten en observaties. Het onbevangen personage geeft kleur zodra zij ten tonele wordt gevoerd. De gevoelens zijn tastbaar en echt. Als lezer ervaar je hoe het is om in een rolstoel te zitten. Voor mij is de gevoelskant van het verhaal van een uitzonderlijk hoog niveau. Goudeerlijk en ruw. Teder en liefdevol. Empathisch en gevoelloos.
Het verhaaldeel vind ik persoonlijk van een minder realistisch niveau. De gebeurtenissen zijn zo nu en dan ongeloofwaardig en zelfs behoorlijk over-the-top. Daarnaast worden ze fragmentarisch geserveerd waardoor je soms door de bomen het bos niet meer ziet. Het blijft wel genoeg prikkelen om laag vliegend het boek uit te lezen. De thematiek is prachtig en beschouwend. Het verhaaltempo had van mij wel iets hoger gemogen.
Mijn conclusie is zoals op de achterflap van het boek staat: Intouchables meets Pulp Fiction. En dat is precies wat het is. Van Intouchables kan iedereen genieten, Tarantino heeft liefhebbers en haters.
Al met al een veelbelovend debuut van een onderscheidend auteur. Laag vliegen de helden geef ik derhalve vier sterren.
Persoonlijke songtekst:
‘A bush road near the border, a convoy creeps along
Loaded up with men and boys all fit and keen and strong.
The second truck is doomed that day to have belly blown away
And the power in the young man’s legs is gone.
But that’s just a memory now,
Fading down the sandy trails of time.
But time’s such a healer somehow;
He keeps it to himself but it’s always in his mind.
He’s a wheelchair warrior, coming down the line
Doing mighty fine, coming down the line
He’s a wheelchair who’ll never lose his pride,
He’ll take the hand of friendship but pity’s pushed aside’.
(John Edmond – ‘Wheelchair Warrior’)
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren.
