"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Laat het morgen mooi weer zijn

Maandag, 21 maart, 2005

Geschreven door: Abdelkader Benali
Artikel door: Daan Stoffelsen

Morgen mooier weer, graag

Malik Ben is authenticiteitsheler, een soort alternatief geneesheer voor geknakte zielen, met een succesvolle praktijk. Hij is de zoon van twee vluchtelingen van een dictatuur, van een in het nieuwe land rijk geworden opportunist en een principiële idealiste. Hij is te dik. Hij besluit te stoppen met zijn praktijk. Hij ontmoet op zijn eerste reis alleen, een cruise op de Latina, een wrak van een stoomschip, een bijzondere vrouw, een wat oudere, maar nog mooie Spaanse, die hem over haar leven – op de vlucht tijdens de Spaanse burgeroorlog en liederlijk in Zwitserse ballingschap – vertelt en hem bemint. Hij ontdekt zijn wortels in het vaderland van zijn ouders. Hij wil afvallen. Hij besluit te stoppen met zijn praktijk.

Malik Ben is onze verteller, en hij neemt al snel een wat kleurloze, observerende positie in, maar in de eerste hoofdstukken laat hij al iets zien van wat de hoofdpersonen in dit boek drijft: van alles, en tegelijk niets. Een opportunist doet opeens iets ontzettend naïefs, en de persoon die je als de grootste idealist zag, blijkt een cynicus pur sang te zijn. Benali’s personages dijen uit als Malik zelf: in de breedte, niet in de diepte. Dat maakt zijn vertelling bij tijd en wijle grotesk, bizar of geestig. Een vluchteling uit fascistisch Spanje verdient zijn geld met het verkopen van klokken aan nazi’s in Argentinië, een overgrootmoeder werpt haar prachtige tepels in de strijd om een man voor zich te winnen die zich bezighoudt met een wapenfabriek en Europese filosofen. Hilarisch wordt het echter nooit.

Laat het morgen mooi weer zijn geeft de lezer namelijk amper de gelegenheid te genieten van de bizarre vertellingen. De stijl zit in de weg: plotselinge perspectiefwisselingen, gegoochel met werkwoordstijden, uit- en tussenwijdingen, kromme zinnen, cliché‘s. Om van dit boek te genieten moet je je daar doorheen worstelen, en daar word je niet vrolijk van, laat staan dat je tot echt genieten komt. Een kleine greep uit het rijke aanbod:

‘De band die Carmen Lopez de La Madrid [de Spaanse – DS] had met de SS “Latina” gaat terug tot haar kindertijd. Zelfs in dat godvergeten geboortedorp van haar, diep weggestopt in de Extremadura, hadden ze van het schip gehoord. De regionale krant wijdde er een groot artikel aan, maar de bijdrage zou slechts in snippers tot haar komen. De krant werd gelezen door meerdere mensen, en er wilde nog wel eens ruzie uitbreken over wie hem als eerste mocht lezen. Dat ging soms ten koste van de krant, soms zelfs ten koste van enig fysiek geweld. “Blijf met je vuile poten van die krant af, zoon van een stoephoer.” De bewuste krant met het artikel over de SS “Latina” eindigde aldus in proppen en repen op een hoop vuil. Carmen legde de stukjes als een puzzel in elkaar en las.’ (p.79)

Boekenkrant

Zoals Benali’s verruiming van de grenzen van de Nederlandse taal het misbruik raakt, zo raakt zijn behandeling van plot en personages het onbruik. Zijn personages hebben elk een verhaal in zich, en Benali vertelt die verhalen, maar niet meer dan dat. Zijn mannen zijn optimistische opportunisten, naïef en ambitieus, en zonder uitzondering geslaagd, zijn vrouwen laten zich karakteriseren door hun mooiste lichaamsdeel en een sterke eigen wil. Hun geschiedenissen zijn bijzonder, bij tijd en wijle geestig, hun motieven ondoorgrondelijk. Ze ondernemen steeds datgene wat je niet van ze verwacht had, als katten in ‘t nauw. Alleen is steeds niet duidelijk wat hen dan benauwt.

Uit hun levensfilosofieën is al helemaal niets te halen, die concentreren zich rond lege beschrijvingen van luidkeels geprezen concepten als ‘ziel’, ‘hartstocht’, ‘kleur’: ‘Elke stap die ik hier aan boord zet, wordt aangedreven door hartstocht. Misschien vergeefs, maar ik geloof dat ik zonder hartstocht geen recht heb om nog een dag langer te leven. Mijn ziel en zaligheid heb ik aan de hartstocht verbonden. Elke dag dat ik eraan toegeef, weet ik dat ik nog een kans heb op een volgende dag. Mijn hartstocht is mijn levensverzekering (…).’ (p.53) Is dit dezelfde vrouw die zich schijnbaar willoos door en uit het Spanje van de burgeroorlog liet voeren? Ongemotiveerd, of door van alles gemotiveerd, leven Benali’s personages het leven, en dat geeft de lezer weinig motivatie tot verder lezen.

Benali verweeft drie grote en wat kleinere levensverhalen met enige willekeur, beschrijft een aantal fascinerende, bizarre mensen, roert grote thema’s aan, maar blijft aan de oppervlakte. Het enige reliëf dat dit boek biedt, zit hem in de hindernisbaan van missers die de auteur voor ons heeft uitgezet. Laat het morgen mooi weer zijn mag een interessant deel van Benali’s nog te rijpen oeuvre zijn, het is in ieder geval geen aanrader. Wachten op de volgende Benali dus maar. Laat het morgen mooier weer zijn.


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.