Een fijn personage om meer over te lezen
[Recensie] De psyche van de mens is een interessant onderwerp, iedereen is anders en toch voelen we ons als mensen gelijk. In Laat mij toch niet gek zijn van A.K. Benjamin wordt het duidelijk dat het menselijke brein kan zorgen voor bizarre gedragingen. Wat is de grens tussen waanzin en realiteit?
Een tiental jaar geleden (is het al zo lang?) las ik de boeken van Oliver Sacks. Ik vond het zo interessant waar hij over schreef en de manier waarop hij er over kon schrijven. Uit de boeken werd namelijk duidelijk dat het uiten van bizarre gedragingen of gedachten ieder mens kan overkomen door bijvoorbeeld een ongeval of door ziekte. De mensen zijn niet gek.
Neuropsycholoog
Daarom keek ik ook uit naar het boek Laat mij toch niet gek zijn van de Britse neuropsycholoog A.K. Benjamin (een pseudoniem trouwens). In zijn boek beschrijft hij ook patiënten die voor verschillende problemen bij hem in zijn spreekkamer terecht zijn gekomen.
Benjamin doet dit in de eerste instantie op een vrij klinische manier; er wordt nogal met vakjargon gestrooid. Op zich niet erg, maar het verstoort het leestempo wel enigszins. Gelukkig zijn de patiënten meer dan de moeite waard om over verder te lezen. De verhalen zijn verdrietig, zoals het verhaal over Jane wiens familie geen begrip had voor haar epilepsie: ‘Net als zijzelf vond Janes vader haar epileptische aanval gênant.’ en de jonge Tracy wiens toekomst door een klap van de vallende televisie er anders is gaan uitzien. Maar de verhalen zijn ook bizar, bijvoorbeeld dat van de topfitte Michael die na een ongeluk zich nog meer extravert gaat gedragen.
Halverwege het boek kantelt het verhaal geleidelijk. Benjamin wordt persoonlijker over zichzelf, hij blikt terug op zijn eigen leven tijdens de sessies die hij houdt. Hij overpeinst, stelt zichzelf vragen en herhaalt bepaalde scenes uit zijn leven. Het boek wordt verwarrend, chaotisch en wat grimmiger. Misschien is dit juist wat het doet met mensen en wil de schrijver dit laten merken aan de lezer, maar ik ben in ieder geval soms het spoor bijster.
Over wie heeft hij het nou, is dit echt? Soms voelt een nieuw hoofdstuk aan als een adempauze waarbij ik hoop heb de draad van het verhaal weer op te kunnen pakken, maar het glijd me nog vaak genoeg door de vingers. Of dit bewust wordt veroorzaakt door Benjamin of niet, ik ben er nog niet helemaal over uit.
Waanzin
Het lijkt dan ook een spel dat Benjamin speelt, een spel dat hij goed uiteen weet te zetten. Hij is grappig, sarcastisch en uitermate intelligent. Een fijn personage om meer over te lezen. Hij lijkt mij als professional deskundig tot het moment dat hij zijn persoonlijke sores in zijn sessies betrekt. Zijn deskundige masker glijdt weg en daaronder zit een heel ander persoon, een persoon die je niet kent en waar je geen grip op kunt krijgen. Benjamin maakt het haarfijn duidelijk dat de grens tussen realiteit en waanzin niet zo heel scherp is.
—
Eerder verschenen op boekenz
