"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Laatste weduwe

Zaterdag, 22 juni, 2019

Geschreven door: Karin Slaughter
Artikel door: Marnix Verplancke

Interview met Karin Slaughter over de politiek in Amerika, het recht op abortus, het belang van bibliotheken en natuurlijk over haar laatste boek

Koninginnen hebben nog louter een ceremoniële functie.  Behalve misdaadkoninginnen dan, want Karin Slaughter, de Amerikaanse queen of crime, heeft een uitgesproken mening over geweld tegen vrouwen, blank superioriteitsdenken en de anti-vaccinatieliga.

[Interview] “Ik maak me geen illusies,” zegt Karin Slaughter, “Ik denk niet dat mijn boeken iemand op andere gedachten kunnen brengen, maar ik geloof wel dat ik de gemiddelde Amerikaan kan tonen dat er iets aan de hand is. Mensen hebben een druk leven. Ze werken, moeten hun kinderen opvoeden en zijn dagelijks uren in de weer met het huishouden. Veel tijd voor actualiteit is er dan niet. Ze vinden die misschien ook niet altijd even boeiend. Voor hen kan ik een en ander in de juiste context plaatsen.”

De boeken in kwestie zijn misdaadromans. Bijna 30 schreef Slaughter er, waarvan er al zo’n 35 miljoen exemplaren verkocht zijn, in 37 talen. Laatste weduwe, heet haar jongste die nu al in het Nederlands verschijnt en pas eind augustus in het Engels. Net als in acht eerdere staat het koppel Will Trent en Sara Linton centraal. Hij werkt voor de politie van Atlanta. Zij is kinderarts. Wanneer ze getuige zijn van een bizar en verdacht ongeval, wordt Sara ontvoerd. Ze komt in een kamp van een extreem-rechtse paramilitaire organisatie terecht die een aanslag plant waarbij 9/11 in het niet zal verdwijnen. Will stelt zijn oversten voor undercover te gaan, de organisatie op te sporen en er binnen te dringen.

Slaughter maakt bij het schrijven van haar boeken vaak gebruik van informatie die haar door politie-inspecteurs is geleverd. Dat geldt ook voor Laatste weduwe. Het idee ervoor ontstond toen een bezorgde inspecteur haar vertelde over de populariteit van de extreem-rechtse Oath Keepers bij politiemensen en militairen. Deze organisatie organiseert burgerwachten en zegt op te komen voor de handhaving van de orde. Haar leden schermen bij hun acties steevast met de Amerikaanse grondwet, maar huldigen er een bijzonder eigenzinnige en libertaire interpretatie van, waarbij burgers, en dan vooral blanke burgers, het recht hebben om ten koste van alle anderen op te komen voor hun eigen belangen.

Boekenkrant

“Als burger vond ik het verhaal van de politie-inspecteur beangstigend,” aldus Slaughter, “maar als misdaadschrijver dacht ik: vertel op, hier zit iets in. Dat politiemensen lid zijn van de Oath Keepers druist in tegen alle logica. Wanneer je als politieman in dienst komt, moet je zweren op de grondwet. Voor mij is het moeilijk te begrijpen dat je daarnaast ook nog eens zweert op een interpretatie van de grondwet die door een privé-organisatie vastgelegd wordt. Het is het een of het ander. Je mag het niet eens zijn met het Hooggerechtshof, maar uiteindelijk heeft dat hof wel het laatste woord. De Oath Keepers zwaaien met wapens, trekken naar de Mexicaanse grens om er migranten te ‘arresteren’ – wat in mijn ogen onwettige ontvoering is – en ondervinden daarbij bitter weinig tegenstand. De FBI laat dergelijke organisaties immers grotendeels met rust omdat ze uit blanken bestaan. Blank terrorisme blijft onder de radar omdat iedereen bij terrorisme aan moslims denkt.”

Twee jaar geleden haalde Amerikaans extreem-rechts wereldwijd de krantenkoppen toen in Charlottesville tijdens schermutselingen bij een betoging een jonge paramilitair met zijn auto opzettelijk een tegenbetoger aanreed, waarna deze stierf. Voor Slaughter was het een extra duwtje in de rug om Laatste weduwe te schrijven, vertelt ze. “De extreem-rechtse betogers kwamen uit 35 verschillende staten naar Charlottesville afgezakt. Veel mensen dachten echter dat het gewoon toeval was dat al die mannen daar opeens in hetzelfde uniform opdoken. Ze beseften niet dat dit een zorgvuldig voorbereid event was van gelijkgestemden die afgesproken hadden Charlottesville op stelten te zetten. En ook de pers volgde de visie van die naïeve toeschouwers. Stel dat het zwarten waren geweest in plaats van extreem-rechtse blanken, dan had men er wellicht het leger op afgestuurd.”

Volgens Trump zaten er toch ook goede jongens tussen die extreem-rechtse betogers?

“Dat was inderdaad onvoorstelbaar. Zelfs op CNN zei een commentator toen dat die opmerking niet normaal was. Clinton was bijna president af voor een pijpbeurt. Dezelfde mensen die toen moord en brand schreeuwden zeggen nu dat Trump goed bezig is. Dat is toch te gek?”

In het boek verbind je het blanke superioriteitsdenken aan religieus fanatisme. Hangen die vaak samen?

“Christelijk rechts wordt steeds sterker, en het verbergt ook niet langer zijn ware aard. Als het enig gevoel voor moraliteit had liet het niet toe dat er aan de Mexicaanse grens kinderen sterven louter en alleen omdat ze een bruine huidskleur hebben.”

Christelijk rechts heeft zich de voorbije tijd gekant tegen vaccinatieprogramma’s. Hoe staat u daar tegenover?

“Als je omwille van oprechte religieuze redenen een probleem hebt met vaccinatie of bloedtransfusie heb ik daar begrip voor. Waar ik geen begrip voor heb, is voor bevoorrechte blanken die hun kinderen niet willen laten vaccineren omdat ze daar niet in geloven. Mazelen zijn echt geen verkoudheid. Je kunt er blind en doof van worden. Wat mij zo tegensteekt aan die mensen is dat ze tegen vaccins zijn, maar dat wanneer hun kind ziek wordt, ze naar het ziekenhuis hollen om het vol medicijnen te laten pompen. Dat klopt toch niet? Ik mag verdomme geen zakje pinda’s meenemen op het vliegtuig omdat er mensen aan boord zouden kunnen zijn die er allergisch voor zijn, maar jij mag wel je kind met mazelen of kinkhoest meebrengen. Ik heb een verzwakt immuunsysteem. Acht jaar geleden kreeg ik de kinkhoest. Ik ben toen twaalf weken ziek geweest. Ik hoestte bloed op, met zoveel kracht dat de adertjes in mijn ogen sprongen en mijn oogwit zwart was. Ik zag eruit als een zombie. Welke ouder wil zijn kind nu zoiets aandoen? Dat is toch gewoon misdadig?”

Waarom nemen mensen vaccinatie niet meer serieus?

“Om precies dezelfde reden dat ze extreem-rechts niet serieus nemen, omdat ze het verleden vergeten zijn. Ik groeide op in Atlanta en ik herinner me nog hoe bang ik was toen de Klan door onze straat marcheerde, en hoe onze zwarte poetsvrouw zat te huilen van angst. Mensen lijken dat vergeten te zijn. Net zoals ze niet meer weten hoe erg kinderziekten om zich heen grepen toen er nog geen vaccinatie bestond. Er zijn zelfs mensen die beweren dat zulke ziekten je immuunsysteem sterker maken. Terwijl het er juist zwakker van wordt en je vatbaarder wordt voor andere kwalen. Zulke virussen kunnen vijftien jaar ongemerkt in je lichaam zitten en je uiteindelijk doden. De VS wordt momenteel getroffen door een polio-achtige ziekte waar niet iedereen van recupereert. De generatie van mijn vader, die polio nog meegemaakt heeft, is doodsbang. Niemand van die generatie is tegen vaccinatie. Vandaag is de tegenstand tegen vaccinatie volgens de WHO de grootste zorg voor de toekomst. En dat gewoon uit pure onwil en onwetendheid.”

Kunnen er dan geen complicaties optreden bij vaccinatie?

“Natuurlijk, maar je kan hier ook de straat oversteken en complicaties ervaren. Wat ik wil zeggen is dat de risico’s daarop in het niet verdwijnen vergeleken met niet langer vaccineren.”

Afgezien van Sara wordt in je boek nog een andere vrouw ontvoerd door de Christelijke paramilitaire groep, Michelle, maar omdat ze lesbisch is, is dat volgens de ontvoerders geen misdaad. Vrouwenhaat blijft een thema voor jou?

“Absoluut. Toen ik begon te schrijven had ik twee voornemens. Ik wou zo realistisch mogelijk zijn en het opnemen voor vrouwen. Wat me opviel in de boeken die ik las was dat wanneer een vrouw aangerand werd, de mannelijke hoofdpersoon dat oploste door met haar te vrijen. Toen ik nog studeerde werkte ik zes maanden op een onthaaldienst voor verkrachte vrouwen. Opvallend veel vrouwen zeiden iets in de trant van ‘ik had dit of dat niet mogen doen’. Vrouwen nemen de schuld altijd op zich. Men schat dat in de VS een op drie vrouwen aangerand is en alle vrouwen te maken hebben gehad met ongewenste intimiteiten. Wanneer een vrouw vermoord wordt is er 50% kans dat haar partner de dader is. Zwangere vrouwen lopen meer kans te sterven door geweld dan door complicaties bij de bevalling. Bij vrouwen tot 45 jaar staat moord altijd in de top vijf van de doodsoorzaken. Het is dus heel gevaarlijk om een vrouw te zijn, maar we praten daar nooit echt over. En als we het toch doen, doen we het in bedekte termen en kijken we niet naar de psychopathologie van de verkrachter. Neem bijvoorbeeld Bill Cosby. Iedereen vind het verschrikkelijk dat hij een verkrachter is, maar niemand zegt er iets over dat hij die vrouwen eerst zo zwaar drogeerde dat ze bijna comateus waren. Dan beleefde hij er blijkbaar nog meer plezier aan. Dat is gewoon ziekelijk, en dan kun je echt geen medelijden hebben met Amerika’s knuffelpapa.”

Abortus wordt opeens ook weer in vraag gesteld?

“Het gaat er inderdaad niet op vooruit. Wat me vooral tegenstaat is dat de politieke beslissingen wetenschappelijk niet hard te maken zijn. Er zijn politici die met een uitgestreken gezicht zeggen dat een vrouw niet zwanger kan worden wanneer ze verkracht is, omdat haar lichaam de vrucht dan afstoot. Volstrekte onzin natuurlijk, maar dat kan hen geen barst schelen. Ze willen gewoon macht hebben over die vrouwen. Witte vrouwen moeten meer kinderen krijgen, zeggen veel politici, omdat er een omvolking aan de gang is. Maar waarom zou je meer kinderen op de wereld zetten wanneer je niet zeker bent of je hen wel eten zal kunnen geven? De sociale situatie in de VS is er echt niet naar. De overheid wordt jaar na jaar kleiner. Er is steeds minder budget voor sociale zekerheid. Maar wat zeggen die politici? Weg met voorbehoedsmiddelen en abortus, want dan worden er meer kinderen geboren.”

U bent een van de oprichters van Save the Libraries, de organisatie die zich inzet voor openbare bibliotheken in de VS. Voelt u ook op dat vlak hoe de overheid zich steeds meer terugtrekt uit de maatschappij?

“Het gaat de laatste tijd iets beter. De economie draait goed, waardoor het budget voor bibliotheken gestegen is. Kinderen die lezen, halen op school betere resultaten. Daardoor stromen ze makkelijker door naar het hoger onderwijs, vinden ze een betere baan en betalen ze meer belastingen. Bibliotheken zijn dus een kleine investering die heel veel return opleveren. Voor iedere dollar die je erin steekt, krijg je vijf dollar terug. Dat is beter dan beleggen op de beurs. Uit onderzoek is bovendien gebleken dat lezen cruciaal is voor de ontwikkeling van kinderhersenen. Al die rechtse anti-abortusactivisten die zogezegd  zo veel inzitten met kinderen, zouden dus beter hun inspanningen richten op het leren lezen van kinderen. Want daaraan verzaken is pas echt kindermishandeling.”

Eerder verschenen in De Morgen

Boeken van deze Auteur: