Religie in de oudheid
[Signalering] Inger Kuin probeert in haar korte boek een karakteristiek te geven van de antieke religie tussen 800 voor en 400 na Chr. Omdat dit een zeer lange periode is, die zowel het klassieke Griekenland als het Romeinse rijk omvat, heeft zij gekozen voor een thematische aanpak. Zo zijn er hoofdstukken over ritueel en festival, over mythe en theologie, en over de maatschappelijke kaders waarbinnen religieuze praktijken zich afspeelden. Daarnaast is er aandacht voor verschillende groepen buitenstaanders, van monotheïstische Joden tot filosofische ongelovigen.
Uitgangspunt vormt steeds de kort geschetste stand van zaken in het historisch onderzoek. Het resultaat is een alleszins overtuigend overzicht van het godsdienstig leven in de klassieke oudheid. Kenmerkend is het polytheïstische karakter van de antieke religies. Op dit punt, maar ook bij veel andere thema’s, wordt het karakter van deze religies voor ons bepaald door het contrast met het monotheïstische christendom. Lange tijd overheerste in de oudhistorische literatuur de gedachte dat de traditionele religie reeds lang voor het begin van onze jaartelling verstard was tot inhoudsloze rituelen zonder emotionele betekenis.
Dat verklaarde dan de onweerstaanbare opkomst van het christendom, die bezegeld werd door de bekering van Constantijn. Kuin merkt echter terecht op dat het recente onderzoek laat zien dat de antieke religie ook in de keizertijd nog volop bloeide.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
