Een nuchtere gids voor geluk
[Recensie] Stress hoort bij onze tijd waarin we teveel van onszelf en elkaar vragen. De drang tot – feilloos – presteren, eist z’n tol in de vorm van burn-out. Mensen zijn opgebrand, uitgeblust, kunnen niet langer tegen de druk van hun omgeving. Werkdruk is daarin vaak de belangrijkste factor. Werk is belangrijk voor mensen; we kunnen ons erin manifesteren, we ontlenen er onze eigenwaarde aan, we zijn er wat inkomen betreft van afhankelijk.
Ik heb nog geen onderzoeken gezien over de relatie tussen de actuele situatie waarin we ons begeven en de mate van stress. Het beeld zal heel wisselend zijn, vermoed ik. Er wordt meer thuis gewerkt en daaruit is wel gebleken dat mensen de sociale contacten op kantoor missen. Dat is een goed teken natuurlijk. Het zou echter ook kunnen zijn dat hierdoor minder stress is omdat mensen elkaar minder fysiek spreken en daardoor ook minder dicht op de huid zitten. Voor mail, app en zoom gelden toch wat andere omgangsvormen waarin je je wat terughoudender opstelt. Dit geldt voor vele soorten dienstverlenende bedrijven. Aan de andere kant zijn er ook veel bedrijven die het nu zwaar hebben zoals middenstanders, horeca en de culturele sector. Dat mensen financiële zorgen hebben die hen hoofdbrekens kosten, met slapeloze nachten als gevolg, lijkt mij begrijpelijk. Vaak is hun ‘zaak’ iets van henzelf, dikwijls gaat het om een familiebedrijf. Mensen werken met hart en ziel, zijn er persoonlijk mee verweven. Wanneer het dan niet goed gaat met het bedrijf gaat het ook niet goed met jezelf. Stress is dan dichtbij.
Patrick Kicken was radiopresentator bij Tros/Vara en Veronica en heeft dit boek Leven zonder stress uit eigen ervaring geschreven. Hij kreeg in 2010 een burnout toen hij een ochtendprogramma overnam. Dat lag hem niet, hij kreeg een time-out maar pakte te snel de draad weer op en toen raakte zijn leven in een stroomversnelling.
Dat was voor hem de aanleiding tot een proces van persoonlijke bezinning. Patrick Kicken vertelt over zijn afkomst en is eerlijk over zijn niet altijd gemakkelijke jeugd. Hij is zoekende en ontdekt: “Met de kennis van nu weet ik: als je jezelf niet goed genoeg vindt, kan daar geen succes tegenop,” (p. 46). Hij geeft toegankelijke informatie over stress zodat de lezer meer meekrijgt dan alleen zijn eigen verhaal. Het boek kent talrijke citaten die de lezer aan het denken zetten. Ze zijn niet diep filosofisch maar komen uit de directe praktijk van het leven, zoals deze: “Soms bereik je de top van de ladder, en dan blijkt ‘ie tegen de verkeerde muur te staan,” (p. 63).
Patrick Kicken heeft deze periode in zijn leven niet als negatief ervaren, integendeel: “Het klinkt misschien als een excuus, maar ik vind mijn leven leuker geworden, dankzij mijn burn-out,” (p. 89). Voor wie dit of een depressie niet heeft meegemaakt, zal het onbegrijpelijk klinken maar ieder die een burn-out of depressie wél uit eigen ervaring herkent, zal begrijpen wat Patrick Kicken bedoelt. Dat neemt niet weg dat niet iedereen er misschien zó positeif over zal oordelen maar de meeste mensen zeggen naderhand wel dat het hun leven heeft verdiept en dat ze bewuster zijn gaan leven.
Helemaal leven zonder stress is wellicht een onbereikbaar ideaal. Het gaat er denk ik vooral om om mét de soms aanwezige stress te leven en juist dan te blijven zien dat er méér is. “De antwoorden liggen in jezelf besloten. Met een beetje hulp van de mensen die je voorgingen, kun je ze zelf vinden,” (p. 187).
Patrick Kicken wil anderen graag deelgenoot maken van wat hij zelf heeft ontdekt en geleerd. Hij geeft door heel het boek heen tips voor zinvolle documentaires, boeken, websites, podcasts, films, goeroes en geluksmomenten. Opmerkelijk is zijn advies “bezoek eens een bejaardenhuis” (al is deze term inmiddels verouderd!).
Hij citeert de Vlaamse psychiater Dirk de Wachter die het boek schreef De kunst van het ongelukkig zijn waarin hij pleit voor het aanvaarden van het niet-perfecte leven. Een intrigerend en actueel boek in een tijd waarin wij min of meer eisen dat er niets aan ons leven mag mankeren.
Patrick Kicken pretendeert geen deskundigheid, hij is vooral ervarings-deskundige. Wie dit boek vanuit die optiek leest, zal er een goede, eerste oriëntatie in vinden om vanuit een praktijkverhaal te lezen hoe je vanuit stress je leven kunt veranderen. “Opkrabbelen uit een burn-out gaat over leren aanvaarden dat het oude niet meer voldoet en dat het nieuwe er nog niet is,” (p. 195).
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
