[Recensie] Wat een vrijmoedig, intrigerend en mooi gecomponeerd boek is Liefde bij wijze van spreken van Yves Petry, stukken humoristischer nog dan De Maagd Marino, waarvoor hij de Libris Literatuurprijs heeft gewonnen.
Laat ik beginnen met een citaat om zo een eerste indruk van de roman te geven:
“In Duitsland was Jaspers omgang met zijn collega’s geheel vrij van conflict geweest. De linguïstische barrière had hem voor ongewenste familiariteiten behoed. Zijn kennis van de taal volstond om besprekingen te voeren over alle technische aspecten van het bosbeheer. Maar de schoolse stijfheid van zijn Duits maakte hem als vanzelf tot een buitenstaander zodra het gesprek al te gezellig dreigde te worden (…) Puur professioneel genomen had hij het niet beter kunnen treffen.
Maar hoezeer hij ook opging in zijn werk; hoezeer deze omgeving hem de gelegenheid bood op een zaak die het persoonlijke te boven ging; hoezeer hij daar ook op uit dacht te zijn – toch had hij zo rond zijn dertigste moeten vaststellen dat hij zich in die Duitse bossen niet thuis voelde.
Honderden vierkante kilometers van ogenschijnlijk onaantastbare verlatenheid deden hem op den duur wegkwijnen. Eenzaamheid was in wouden van die omvang een kunst noch een zegen. Ze kwam je van overal aangewaaid zonder dat je er iets voor hoefde te doen. Ze liet zich nauwelijks te verinnerlijken, ze was een uitwendige sfeer – monotoom en autonoom – waardoor hij zich innerlijk buitenspel voelde gezet. Een eenzaamheid die hij alleen maar had te ondergaan, kon hem niet werkelijk bevredigen. De toestand die hij nastreefde moest een meer persoonlijke schepping zijn, de creatie van zijn eigen geesteskracht. “
Qua stijl doet Liefde bij wijze van spreken vaag denken aan een van mijn lievelingsboeken Gertrud van Hermann Hesse. Net als Hesse lijkt Petry geen boodschap te hebben aan het adagium ‘show, don’t tell’. Er worden geen wenkbrauwen gefronst, geen lippen samengeknepen, er wordt niet nodeloos aan oortjes gefrunnikt, of door haren gestreken; het virus van het zogenaamde ‘schrijversvakschoolproza’ heeft bij Petry gelukkig geen voet aan de grond gekregen. Hij heeft eenvoudigweg een verhaal te vertellen en doet dit met verve. Liefde bij wijze van spreken gaat niet over liefde in de romantische zin van het woord, maar sterke gevoelens spelen wel degelijk een belangrijk rol. Alle drie de hoofdpersonages hebben hun leven niet echt onder controle. Ze lijken volkomen overgeleverd te zijn aan dat wat hen overkomt.
De cliffhangers werken goed. De wisseling van perspectieven en ook de compositie is zeer gedurfd; Yves Petry heeft er geen enkele moeite mee om flinke hiaten te laten vallen in het verhaal en straalt het zelfvertrouwen uit dat de lezers deze hiaten even moeiteloos kunnen opvullen. Dat werkt ook zo.
—
Eerder verschenen op Robin Hurkens
