Glashelder, maar nodeloos speculatief
[Recensie] Kunstmatige intelligentie is steeds minder verre toekomstmuziek is. Dat vindt ook de Zweeds/Amerikaanse natuurkundige en kosmoloog Max Tegmark. In zijn boek Life 3.0: Being Human in the Age of Artificial Intelligence (vertaald als Life 3.0, Mens zijn in het tijdperk van kunstmatige intelligentie) verkent hij de impact die KI zal hebben op ons leven en onze maatschappij.
Tegmark begint met een proloog waarin een team van wetenschappers in het geheim werkt aan de ontwikkeling van een kunstmatige intelligentie, die in eerste instantie zichzelf moet verbeteren. Deze zelfverbetering leidt al snel tot een systeem dat niet alleen in staat blijkt snel veel geld te verdienen maar ook, onder controle van de wetenschappers, steeds verder door kan dringen in de maatschappij en deze uiteindelijk over kan nemen. In het geschetste scenario is dat niet per se een slecht iets, want de KI zorgt voor meer welvaart en meer tevreden mensen.
Hoewel het scenario complete fictie is, zet het de lezer wel meteen aan het denken: is het erg als KI onze intelligentie ver overstijgt? Werkt het in het nadeel van de welvaart van de mens?
Het boek is doordrenkt met dergelijke vraagstukken, maar de opzet van de rest van het boek is veel minder hypothetisch: Tegmark behandelt fundamentele zaken als wat leven definieert, hoe materie informatie kan bevatten en hoe een geheugen werkt. Ook definieert hij zaken duidelijk. Zo stelt hij Leven 1.0 voor als leven dat zijn hardware en software aan kan passen (voortplanting en evolutie), Leven 2.0 als leven met een cultuur en daarmee zijn eigen software binnen één generatie aan kan passen, en Leven 3.0 als technologisch leven (kunstmatige intelligentie) dat zijn eigen hard- en software kan ontwerpen.
Tegmark heeft een gave om abstracte onderwerpen goed uit te leggen en grijpbaar te maken. Ook druipt zijn enthousiasme over het onderwerp uit dit boek en dat enthousiasme werkt aanstekelijk. Dat neemt niet weg dat ook Tegmark in de val trapt waar zovelen die over KI schrijven in trappen: wilde speculatie. Krijgen we een intelligentie-explosie, waarbij KI zichzelf exponentieel verbetert? En wat betekent dat voor ons? Worden wij gezien als een levensvorm die geholpen moet worden, of vormen we een bedreiging? Maakt KI ruimtereizen mogelijk? Helpt het ons onuitputtelijke bronnen van energie aan te boren? Krijgt KI een bewustzijn en zo ja, hoe moeten we daarmee omgaan?
Dit alles maakt Life 3.0 een informatief en in veel opzichten verhelderend boek waarbij de auteur zich niet vooringenomen opstelt. Ook is het echter een boek dat beter tot zijn recht zou komen zonder alle speculatieve hoofdstukken, waarmee het meteen maar half zo dik zou zijn geweest.
—
Eerder verschenen in TW
