Prachtige hommage aan creatieve zus
[Recensie] Het heeft mogelijk een klein bericht in een lokale krant opgeleverd. In januari 2015 maakte de Duitse kunstenaar Lisa Steffens een einde aan haar leven. Ze was 57 jaar oud. Steffens had een creatief maar ook een verdrietig leven achter de rug. Volgens haar zus, Nelly Steffens, die een monografie over de kunstenaar en haar werk schreef, kwam Lisa in haar laatste levensjaar in een neerwaartse spiraal terecht. Ze verloor haar baantje bij een advocatenkantoor en de juridische opleiding die ze afrondde leverde geen nieuwe betrekking op. Alle moeite was voor niets geweest. Jaren eerder liep haar relatie al op de klippen. De voortdurende financiële zorgen en angsten over haar bestaan namen de vorm aan van een zware depressie. Het leven was haar te veel geworden. Verdrietig. Zeker als je ziet wat voor een bijzonder talent Steffens had.
De stijlvol uitgegeven monografie Lisa Steffens, Malerin, Schilderes, Painter (n drie talen) bevat een selectie uit haar werk en dat is ronduit prachtig te noemen. Steffens kunst kenmerkt zich door een even luchtige en sierlijke onderwerpkeuze en kleurgebruik, je wordt er heel vrolijk van. Mooie experimentele figuratieve kunst waarin ze mensen, mannen, vrouwen en kinderen afbeeldt. Sommige werken hebben wat van de stijl van Gaugin weg, andere van Jan Sluyters. Ook liet Steffens zich inspireren door oude Spaanse en Vlaamse meesters. Ze schilderde oude stukken na, soms alleen een hoofd uit een schilderij van 400 jaar oud. In verschillende stukken zie je het werk van Velázquez doorschemeren. Erg mooi. Steffens talent blijkt ook uit het feit dat ze zich bediende van een veelheid aan materialen. Ze maakte portretten op doek met olieverf, maar ook aquarellen en collages op papier. Mensen domineren in haar werk, maar Steffens maakte eveneens tientallen stillevens, met name van groenten, fruit, vissen en ander eten. Deze stillevens doen weer denken aan het fauvisme. Bij haar (industrie-)landschappen gebruikte ze weer een andere stijl. Dit zijn sombere, ingetogen doeken, heel anders dan de rest van haar werk, maar zeker zo geslaagd.
Frietzakken
Heel bijzonder is dat Steffens op alles schilderde wat ze tegenkwam, op bierviltjes, kartonnen borden, grote Duitse frietzakken, zelfs op kranten, die ze dan voorzag van commentaar. Ze beschilderde foto’s in de krant of tekende er nog wat figuren bij. In het boek is het soms moeilijk te zien hoe dat uitpakt. Tijdens een recente tentoonstelling in Haarlem waren een aantal van deze werken te zien. Het was verbluffend om te zien hoe Steffens een saaie kartonachtige frietzak wist om te toveren in een prachtig, fleurig kunstwerkje.
Lisa Steffens werd in 1957 geboren in Bochum, een plaatsje midden in het Rurhgebied in Duitsland. Ze is de zesde in een artistiek gezin met acht kinderen. Haar vader was architect, haar moeder kunstenaar. De moeder moest haar ambities door het grote gezin opgeven, dat was een blijvende frustratie. Voor haar kinderen, schrijft Nelly Steffens, was ze een uitstekende lerares. Hierdoor weet Lisa al op jonge leeftijd dat ze ook beeldend kunstenaar wil worden. Maar ook het theater lonkt. Na haar eindexamen solliciteert Lisa bij theaterscholen, maar ze wordt niet aangenomen. Dan kiest ze voor de kunstacademie in Düsseldorf die ze succesvol afrondt, waarna ze haar carrière als beeldend kunstenaar start. Het theater blijft aan haar trekken, en Steffens acteert en zingt bij verschillende gezelschappen. Maar het is toch als beeldende kunstenaar waarmee ze enige bekendheid genoot. Steffens exposeert tientallen keren in Duitsland. Dit brengt haar geen groot succes. Van haar kunst leven kan ze niet. Bijbaantjes zijn nodig om het hoofd boven water te houden. Een lot dat veel kunstenaars helaas treft.
Zelfportretten
Nelly Steffens heeft het levensverhaal van haar zus Lisa indrukwekkend neergezet en presenteert ons een mooie selectie van haar werk. Lisa Steffens, Malerin, Schilderes, Painter (in drie talen) is een prachtige hommage aan creatieve zus. De monografie eindigt met vier zelfportretten van Lisa. Wie zien een aantrekkelijke sterke vrouw, wilskrachtig. De blik van de schilder is op de vier portretten gelijk. Ze kijkt ons doordringend en zorgelijk aan, geen glimlach, geen vrolijkheid. Dat laatste bewaarde ze voor haar andere stukken.
Recent was er een tentoonstelling in een galerie SPW59 in Haarlem van het werk van Lisa Steffens, andere tentoonstellingen zijn voorbereiding.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
Praten over zelfdoding kan bij hulp- en preventielijn ‘Zelfmoord? Praat erover’. Telefoon 0900-0113 of 113.nl
