"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Nederland onder het systeemplafond

Donderdag, 3 december, 2020

Geschreven door: Marcel van Roosmalen, Jan Dirk van der Burg
Artikel door: Nico Voskamp

Treurigheid troef

[Recensie] Wie “Marcel van Roosmalen” zegt, bedoelt “ongezouten commentaar”. Commentaar met een lichte hang naar het negatieve en een scherp oog voor het onzinnige, overbodige en zinloze dat ook in onze samenleving veel te vaak de kop opsteekt. Van Roosmalen is schrijver en al jaren columnist bij NRC Handelsblad en Studio Voetbal. Samen met Jan Dirk van der Burg ging hij op pad om bijeenkomsten te verslaan. Marcel voor de tekst en Jan Dirk voor de foto’s – hij maakte naam met het fotoboek Olifantenpaadjes. Hij is in 2018 verkozen tot Fotograaf des Vaderlands.

Een dynamisch duo dat hier de krachten bundelt en een fraai boekwerk aflevert over systeemplafonds. Wat voor plafonds? Kijk omhoog op je werkplek. Zie je rechthoekige witte geperste platen ingebed in metalen sponningen? Dat is een systeemplafond. Goedkoop, efficiënt, makkelijk te plaatsen en het camoufleert de nog lelijkere betonvloer erboven. Allerlei bijeenkomsten grijpen plaats onder die platen: het hondenpoepsymposium in Nieuwegein, een UWV Inspiratiedag in Alkmaar, de bijeenkomst ‘Duurzame energie als streekproduct – part 2’ in Fijnaart.

Deze omgekeerde dakbedekking is een prachtige metafoor voor Nederland: goedkoop en efficiënt, niet te sjiek maar wel een soort van netjes en de foutjes maskerend. In die bedrijfspanden wordt hier door de begaafde pen en de gezegende camera van de twee makers droog vastgelegd dat Nederland vol zit met saaie, hemeltergend niksige en/of verbijsterend nutteloze bijeenkomsten. Of dat nou gaat om een verplichte maar inhoudsloze ARBO-cursus of een tenenkrommende motivatiepresentatie: het komt uitvergroot in dit boek terecht. De schitterendste voorbeelden schreeuwen erom hier geciteerd te worden maar we moeten streng zijn. Nou vooruit, eentje dan, met de founding father, de man die het oersysteemplafond introduceerde:

Boekenkrant

“In het bedrijfspand van Marvo Systeemplafonds op een industrieterrein in Hoogeveen hing natuurlijk in iedere ruimte een systeemplafond.

‘Iedereen zit eronder, niemand vindt het leuk,’ zei directeur en naamgever van het bedrijf, Martin Voorwald. ‘Ik plaatste een advertentie in de Telegraaf: Systeemplafond? 0528-277490. Ik zal het nooit vergeten. Bert en ik zaten nog niet achter een potje bier in de The Big Bull of het begon al te lopen. Meneer Nijkamp uit Zwolle wilde een systeemplafond. Ik heb het er zelf nog ingegooid.”

Wie een stukje in dit boek leest, zal de droogkloterige stijl die van Roosmalen hanteert opvallen. Enigszins afstandelijk, spottend, met de nadruk op futiele feitjes en ongemakkelijke uitspraken van de geïnterviewden, schetst hij een ontluisterend beeld van de wereld waar bij op dat moment in is geland.

De foto’s van Jan Dirk van der Burg vullen die geschreven beelden goed aan. Vaak in een soort snapshot-stijl legt van der Burg de sfeer in de zaal vast, of het enthousiasme van een coach op het podium, of de armetierige catering, of simpelweg de tegenzin van een groepje deelnemers.

Effectief is het, die twee soorten beeld. Het stilleven in foto’s en de semi-onnozele tekst activeert de lachspieren, maar in wezen zijn de ‘evenementen’ een behoorlijk treurige registratie van een werkelijkheid. De werkelijkheid die sommigen niet mee zouden willen maken, zelfs niet onder een wel mooi afgewerkt plafond.

Ook verschenen op Nico’s recensies