Marie Reintjes laat je verder kijken dan het alledaagse
[Recensie] Je zult maar een jonge kunstenaar zijn en opgepikt worden door de Van Vlissingen Art Foundation. Dan gaat er een nieuwe wereld voor je open. Je krijgt namelijk de kans om je kunstenaarschap verder te ontwikkelen, nieuwe inspiratie op te doen en een nieuwe impuls te geven. Je mag dan op reis naar een bestemming die jezelf mag bepalen. Het resultaat van die reis en het proces dat je doormaakt wordt vastgelegd in een publicatie én het werk dat je naar aanleiding van die reis hebt gemaakt wordt getoond op een tentoonstelling. Sinds 2008 steunt de Van Vlissingen Art Foundation op deze manier talentvolle Nederlandse beeldende kunstenaars.
De publicatiereeks heet Inspiratie en het dertiende deel is gewijd aan Marie Reintjes (1990) die op reis ging naar IJsland. Isabel Heijne schreef het boek Marie Reintjes in het land van vuur en ijs en dat heeft ze voortreffelijk gedaan: toegankelijk, to the point, met aandacht voor de dagboeknotities die Reintjes tijdens de reis maakte. Ze laat je, al is het natuurlijk op afstand, de reis meemaken, maakt je deelgenoot van de ervaringen van Marie; vanaf het moment dat Marie haar telefoon (die ze altijd bij zich heeft om met de camera die er op zit interessante beelden vast te leggen) tot haar terugkomst. Je volgt haar ontwikkeling, zie hoe de reis haar tot nieuwe inzichten brengt en hoe dat vertaald wordt in nieuwe kunstwerken.
De foto’s die ze met haar telefoon maakt vormen een databank die uitgangspunt kunnen zijn voor een schilderij. Het landschap is een terugkerend motief in haar werk. Ze streeft ernaar de essentie van een beeld in een paar bewegingen, streken van haar penseel vast te leggen. Vorm, kleur, textuur en compositie zijn daarbij van belang. “Het gaat om de ongrijpbare dingen, de dingen ‘tussenin’, die niet-concrete dingen waarvan ze de kern probeert te vatten.” Het sublieme grijpen, dat wil ze. Een bezoek aan IJsland stond op haar wensenlijst. In mei 2022 vertrok ze naar dit land samen met haar vriendin Leslie King, haar chauffeur en fotograaf. Tekst, foto’s, kunstwerken vormen een eenheid en zorgen voor een parel van een publicatie, die bovendien nog ingebonden is ook. Een kaartje, voor in het boek afgedrukt, toont de route van de reis. Gert Jan Slagter heeft het boek smaakvol vorm gegeven.
Natuur en bijgeloof
Op IJsland verwondert ze zich constant. De uitgestrektheid van het land, het onverwachte, de nietigheid van de mens ten opzichte van de natuur, de rol van het bijgeloof (ze droomt zelfs over elfen), de onverwachtse kracht van de natuur die ‘Buienradar’ ver te boven gaat.
Ze bezoekt het zwarte strand staat, ontstaan door vulkanische activiteit. Het zand dat daar ligt was ooit lava. In haar hoofd ontwikkelt zich meteen een aanzet voor een schilderij. “Ik wil Black 2.0 (het zwartste zwart) gebruiken, denk ik, dat is heel mooi mat. Vooral mooi in contrast met een meer vettige blauwgrijze zee.” In kleine glazen potjes met een kurk als deksel neemt ze wat van dit zwarte zand mee naar Nederland, om het later nog te kunnen bestuderen of gebruiken in een schilderij. Wanneer ze op het alienachtige landschap van Hverir is denkt ze meteen aan ebru, een techniek die bekend staat als marmeren, Kortom: de kunstenaar aan het werk.
Herinneringen
Maar ze wordt ook geconfronteerd met haar verleden. Haar jongere broer Tim is een jaar eerder overleden. Hij was gek op walvissen en als Marie Reintjes met een rubberboot met motor walvissen spot komt de herinnering aan hem meteen terug. Het vormt voor haar een sublieme ervaring, “een ervaring die ontstaat wanneer de mens in contact komt met onbevattelijke grootse en overweldigende fenomenen.” Al die indrukken die ze opgedaan heeft landen in eerste instantie in de musea van Reykjavik. “Kunstenaars hebben de tijd gehad om indrukken te verwerken en weer te geven in hun kunst.” Thema’s als verhouding mens-natuur, respect voor het landschap, het gebruik van verschillende schildertechnieken, stemmigheid, klimaatverandering ziet ze voor zich. Teruggekeerd in Arnhem wil ze haar leven fundamenteel veranderen. Ze wil muziek bij haar kunst maken en ze gaat groter werken, gebruikt kwasten van 30 cm breed. Geïnspireerd door Richter die raamwissers gebruikt bij het maken van zijn schilderijen, haalt ze de zeefdrukrakels die van haar broertje zijn geweest en een vloertrekker van 75 cm breed. Allemaal voor de grote toetsen.
Prachtige combinatie
De combinatie van de foto’s van Leslie King – Marie aan het zoeken op het zwarte strand en het afgedrukte werk van Reintjes – geven het boek meerwaarde. En altijd zijn er die rake toetsen van de schilder. Een klein vogeltje op een rots, in een paar streken overtuigend neergezet. Of de foto van een aangespoelde Jan-van-gent, een supersnelle vogel, gestold in stilte. Op het schilderij ‘Washed ashore’ geeft ze in een paar bewegingen met het penseel die vogel iets van zijn oude snelheid terug. Het lijkt achteloos gemaakt, maar niets is minder waar. Ze treft steeds de essentie. Kijk maar naar ‘Ring road II’ dat op de cover staat. Ze laat zien hoe mooi een landschap kan zijn. Je verwondert je erover, gaat het waarderen, loopt er niet aan voorbij. Terecht luidt de conclusie van het boek: “Ze doet precies wat de meerwaarde van kunst in je leven is: het geeft je een breder perspectief op de wereld om je heen en laat je verder kijken dan de alledaagse uitzichten.” Dit boek brengt je dichter bij de kunstenaar en laat het cyclisch proces van waarnemen, experimenteren, creëren en reflecteren prachtig zien.
En Marie Reintjes wil terug naar IJsland. Dat gaat weer nieuwe mooie werken opleveren. Dat weet ik zeker. Volg deze kunstenaar, zou ik zeggen.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
