Iedere zin is een klein kunststukje
[Recensie] Nicolas en de verdwijning van de aarde behoorde tot mijn favoriete boeken van 2019. Auteur Anne Eekhout bleek in staat om een sombere toekomst vol hoop en vertrouwen in beeld te brengen door de ogen en gevoelens van de jonge Nicolas. Een donker verhaal waarin dunne reepjes zonlicht sterk afstaken tegen het diepe duister.
Ik bleef de auteur volgen en was blij verrast te vernemen dat haar jongste roman Mary het daglicht zou gaan zien in november van 2021. Het jaargetijde winter past uitstekend bij de inhoud van het prachtig en met veel zorg en aandacht vormgegeven boek.
Mary en Anne kregen direct na het verschijnen behoorlijke aandacht in de media. Hoewel Anne Eekhout met eerdere boeken nominaties en prijzen in de wacht sleepte, was ik blij verrast met alle aandacht die zij in mijn optiek dubbel en dwars verdient.
Mary gaat over Mary Shelley de negentiende-eeuwse auteur van Frankenstein, een klassieke roman die ten onrechte wordt bestempeld als louter sciencefiction en horror. Het boek gaat bovenal over de wetenschap, de ethiek, heeft raakvlakken met religie en bevat een dieperliggend waarschuwend karakter.
Het woord Frankenstein valt nergens in Mary. Het boek speelt zich af in 1816, tijdens het creatieve schrijfproces over deze wereldberoemde wetenschapper en zijn creatie. Mary Shelley verblijft als achttienjarige met haar man Percy bij het meer van Genève, in het gezelschap van een kleine groep vrienden met wie zij regelmatig een avond organiseren, waarop ze elkaar verhalen vertellen.
Onder het genot van alcoholische dranken en het gebruik van opiaten vervagen normen en waarden die een negatief effect hebben op de vertrouwenswereld van Mary. Mary heeft behoefte aan onvoorwaardelijke liefde en denkt terug aan een periode in 1812 toen zij in Schotland verbleef en avonturen beleefde met haar vriendin Charlotte. Het verhaal wisselt daarmee tussen deze twee periodes.
Mary is respectievelijk 14 en 18 jaar jong. Haar gevoelswereld, waarneming en belevingswereld worden prachtig en vanuit een bewust en volwassen perspectief verteld. Het verhaal toont gevoelens van velerlei aard en tonen de kwetsbaarheid en onzekerheid die passend is bij de leeftijd.
Het tijdsbeeld is rustgevend en avontuurlijk tegelijk. Tijdens het lezen ontstaat een gevoel van onthaasting en relativiteit. Het verhaal kent een soort cadans door de wisselingen tussen 1812 en 1816 die hypnotiserend werkt en mogelijk door sommigen als minder boeiend kan worden ervaren.
De vele delen waaruit het monster werd opgebouwd heeft Anne vertaald in de vele monsters die een jonge vrouw in de ogen moet zien. Het verlies van een kind, het kampen met een chronische aandoening, het opgroeien zonder moeder, het in de schaduw moeten staan van een zus, de schreeuw om aandacht bij haar vader en Percy.
Wanneer je het verhaal loslaat en kijkt naar de zinnen en woorden die Anne Eekhout op papier heeft weten te zetten, vind je als lezer een diepere laag die filmisch, filosofisch en poëtisch tegelijk is.
Iedere zin is een klein kunststukje dat een genot schenkt dat de vergelijking oproept met de creaties van een chef van een sterrenrestaurant. Anne is een beetje Mary geworden tijdens het schrijfproces en dat levert wederom een tijdloze roman op. Mary krijgt van mij vier sterren.
Persoonlijke songtekst:
‘I was Mary Shelley in a past life I was Mary
I was Mary Shelley in a past if I was
I was Mary Shelley in a past life
Cut my prose from the edge of a knife
In the dead of the night, of the night
In a past life, past life I was Mary Shelley
In a past life, past life I was
I was Mary Shelley
Brought flesh to life with a lightning strike
And the opium wine running through my veins’
(Twiggy Branches – ‘I was Mary Shelley in a past life’)
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
