"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Meer

Maandag, 16 november, 2020

Geschreven door: Hidde Boersma, Maarten Boudry, Ralf Bodelier
Artikel door: Gerald Schut

Vrolijk vliegen tegen klimaatverandering

Een essaybundel over vooruitgang doet prikkelende voorstellen, maar getuigt door het eenzijdig weglachen van consumptiebeperking van weinig gevoel voor urgentie.

[Recensie] Meer is een boeiend boek met veel lezenswaardige hoofdstukken. Een kerngedachte is ‘Half Earth’. De Amerikaanse bioloog E.O. Wilson kwam hier 4 jaar geleden mee: de mensheid trekt zich terug op de helft van het grondgebied op aarde en laat de andere helft aan de natuur. Om deze utopie te realiseren is een forse intensivering van de landbouw nodig. De journalisten Hidde Boersma (het coördinerende brein van de bundel) en Joost van Kasteren werken dit idee in het hart van het boek op overtuigende manier uit. Het juiste gewas op de juiste plaats (de agrarische hoofdstructuur) zorgt voor een hogere opbrengst met minder kunstmest en bestrijdingsmiddelen en laat grond over voor veel meer onderling verbonden natuurgebieden dan nu. Door landbouw en natuur uit elkaars vaarwater te trekken, zoals de WRR in 1992 voorstelde in Grond voor Keuzen (zie ook ‘Bèta in de politiek’), kan de biodiversiteit juist toenemen. Natuur vormt niet de enige beweegreden voor innovatie en intensivering. Zonder vooruitgang blijft de helft van de wereldbevolking veroordeeld tot armoede. Bovendien wijst Van Kasteren erop dat ‘agrificatie’ vaak vergeten wordt: de snel groeiende vraag naar biomassa als industriële grondstof, die nóg meer vergt van een landbouwproductie die al op zijn tenen loopt.

De bundel is helaas niet bepaald evenwichtig door alleen ecomodernistische krijgers aan het woord te laten. Zo detoneren een wrange revisionistische geschiedenis van de Club van Rome en een gemakzuchtige samenvatting van ‘Meer met minder’ van Andrew McAfee met een memorabel hoofdstuk van Maarten Boudry over ‘effectief altruïsme’. Tragisch genoeg blijkt uit onderzoek dat mensen minder geneigd zijn tot geven als er wetenschappelijke gegevens over effectiviteit van een doel getoond worden. Gelukkig zet de organisatie GiveWell precies op een rij op welke manier jouw liefdadige euro het meeste goed doet en kan je op givingwhatwecan.org ‘The Pledge’ ondertekenen om de rest van je leven 10% van je inkomen weg te geven. Hartverwarmend en motiverend.

Het is dan ook jammer dat aan het eind van de bundel Boersma zijn stokpaardje over toerisme als wegbereider voor mondiale empathie nog eens berijdt. “Minder vliegen gaat van zijn levensdagen het klimaatprobleem niet oplossen. Willen we klimaatverandering nog op enige manier binnen de perken houden dan is er maar één oplossing en dat is zo snel mogelijk naar nul emissie.” Helaas is – zolang we nog geen synthetische brandstoffen hebben en niet genoeg windmolens om die te maken – niet vliegen toch echt de enige nul-emissie-oplossing. Het tekent de gemakzuchtigheid, waarmee de bundel consuminderen als oplossing van de hand wijst. Waarom zouden we niet beide doen: vol inzetten op nieuwe efficiëntere technieken én ons gedachteloos hedonisme een beetje in toom houden?

Boekenkrant

Eerder verschenen in TW