Houden van de vreemdeling
[Recensie] Wat als je opeens een ander wezen ontmoet, met heel andere kenmerken en voorkomen dan die van een mens, en wat als je met dit wezen wel kunt communiceren? En wat als je verliefd wordt op dit wezen? Het overkomt de eenvoudige huisvrouw Dorothy, die een saai leven in een suburb in de VS leidt. Ze heeft recent het nodige verlies moeten verwerken, haar kind overleed aan een blindedarmontsteking, een miskraam volgde en als klap op de vuurpijl werd haar hond overreden. Haar man heeft geen interesse meer in haar, en vermijdt elke vorm van intiem contact. Ze komt er gaandeweg achter met wie hij al een tijd vreemdgaat. Tegen een vriendin merkt Dorothy eens over haar huwelijk op: “Ik denk dat we te ongelukkig zijn om te gaan scheiden.”
Dorothy is de hoofdpersoon in de roman Mevrouw Caliban van de vergeten Amerikaanse schrijver Rachel Ingalls. Haar boek maakte direct na publicatie in 1982 de nodige furore, maar wordt tegenwoordig onterecht weinig meer gelezen. Goed van uitgeverij Orlando om het boek te vertalen en weer in de schijnwerpers te zetten, want er valt veel in te beleven.
Ontsnapping
Dorothy is voorbestemd tot een langdurig ongelukkig leven, totdat er op een dag een levensgroot wezen met een kikkergezicht haar keuken binnenstapt. Hij is op de vlucht. Dorothy hoort op de radio dat het wezen twee mannen heeft vermoord op een instituut voor oceanografisch onderzoek. Later blijkt dat de mannen het wezen eindeloos hebben gemarteld en getreiterd. Ze kan niet anders dan hem gelijk geven; hij is ontsnapt en tijdens die ontsnapping vermoordde hij de mannen. Het wezen kan praten, en ze beginnen een conversatie die uitloopt in wederzijdse belangstelling. Ze besluit hem onderdak te geven, ook al wordt er op het nieuws gewaarschuwd voor een gevaarlijk moorddadig monster. Ze richt de logeerkamer voor hem in, waar haar man nooit komt. En ze zorgt elke dag voor eten, vooral avocado’s hebben de voorkeur van het groene wezen. In de oorspronkelijke taal van indianen uit Midden-Amerika betekent avocado ook teelbal en is het een vruchtbaarheidsvrucht. Als de man van Dorothy naar zijn werk is kletsen Dorothy en de kikkerman en bedrijven ze de liefde, oneindig vaak.
“Hun gesprekken bestonden grotendeels uit het stellen en beantwoorden van vragen. Ze vroeg hem: ‘Waar kom je vandaan? Bedrijft iedereen zo vaak op een dag de liefde.’
‘Is het te veel?’
‘Nee. Het is precies de juiste hoeveelheid voor mij. Het is perfect.'”
Parodie
Mevrouw Caliban is een vermakelijk boek, het is een parodie op het bekrompen Amerika van vermoedelijk de jaren vijftig en zestig, waarin iedereen met zichzelf in de weer is en niemand om elkaar geeft. Het cliché van de eenzame naar liefde hunkerende burgervrouw zet Ingalls heerlijk op zijn kop. Ze laat het in het midden of Dorothy haar affaire met de kikkerman echt meemaakt of dagdromend verzint.
Pleidooi voor de vreemdeling
Vanwege de context van een nog sterk raciaal gesegregeerd Amerika kun je in de kikkerman een metafoor zien voor een zwarte man, die vecht voor zijn vrijheid. Maar misschien doe je daar deze wonderlijke surrealistische roman te veel onrecht aan en moeten we dit in het ongewisse laten. De immer vervelende Thierry Baudet begon laatst over reptielen, onderdeel van eeuwenoude complottheorieën waarmee naar Joden werd verwezen om hen als onmensen neer te zetten. Ingalls draait dit eigenlijk om. Mevrouw Caliban is een pleidooi voor de vreemdeling, een uitnodiging om voor hen open te staan, te respecteren en hen op te nemen in ons leven. De vreemdeling is misschien anders, maar zeker de moeite waard, wellicht als brenger van liefde, genegenheid en aandacht. Bijzonder actueel.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
