Voortzetting van een triomftocht
[Recensie] Bart Van Loo zet zijn triomftocht verder. Met 300.000 verkochte exemplaren prijkt zijn veelgeprezen Bourgondiërs bovenaan onze meest verkochte boeken. Maar Van Loo schreef meer, ervoor en erna. Na een baan in het onderwijs werd zijn leven reizen en schrijven en nu als vijftiger inspireert hij ons ook als veelgevraagd conferencier. Hij schreef zijn boeken vanuit een grandioze passie voor de cultuur, literatuur en rijke geschiedenis van Frankrijk en met een trein als rijdende werkkamer. Zijn francofonie dreef hem tussen podium en klooster, tussen uitbundigheid en stilte. Bart Van Loo besnuffelde voor ons jarenlang zijn bevlogen liefde, van de Bourgondiërs tot Napoleon, van wonderlijke kookboeken tot lieftallige maîtresses en genietend van natuur en landschappen. Vier van zijn bekendste boeken vormen samen deze Mijn Frankrijk: literatuur, cuisine, erotiek en chanson.
In Parijs retour (2006) vertelt hij in een heuse reisgids zijn persoonlijke verhaal van jarenlang Frankrijk doorkruisen in de voetsporen van de grootste negentiende-eeuwse Franse schrijvers. Met gedetailleerde reiskaarten, toeristische informatie, sprankelende bibliografieën, literatuur- en kunstgeschiedenis en allerlei weetjes volgt Van Loo het leven en werk van de meest spraakmakendste schrijvers: Victor Hugo, Alexandre Duman père, George Sand, Honoré de Balzak, Emile Zola, Alphonse Daudet, Guy de Maupassant en Gustave Flaubert.
Grasduinen
Als Kok in Frankrijk (2008) is een erudiet en humoristisch literair kookboek, dat gerechten uit romans samenbrengt met recepten uit kookboeken die rond dezelfde tijd verschenen. Met Van Loo proef je mee van absurd feestelijke koningsdiners, van exquise tafelmanieren en gerechten van de middeleeuwen tot de verfijning met de nouvelle cuisine, van Gault en Millau, Paul Bocuse en André Guillot. Hij grasduint bij beroemde koks en fijnproevers als Grimod de la Reynière, Brillat Savarin, Auguste Escoffier en César Ritz, maar vertelt ook over gewone restaurants, oorspronkelijk zeventiende-eeuwse koffiehuizen waar hartversterkende bouillon werd geserveerd die je gestel als het ware ‘restaureerden’.
O Vermiljoenen Spleet! (2010). Van Loo gaat in de Franse literatuur op zoek naar de geschiedenis van schaamte, seks en de tirannie van de erotiek. Schrijvers en hun boeken volgden doorheen de eeuwen een veranderende kijk op seksualiteit. Libertijnse literatuur contesteerde het strenge katholicisme, de Verlichting eindigde na de Franse revolutie met het puritanisme, tot de commerciële pornoficatie en de zielloze seksuele beleving vandaag. Hoogtepunt in de literaire trip is een hoogst exclusief bezoek aan de Enfer van de Bibliothèque nationale de France, hét boudoir voor de lustlezer, een uit zijn voegen barstende verzameling van verboden en geconfisqueerde boeken door de eeuwen heen. Van Loo ontrafelt het erotische genre tot ongekende hoogtes, met schrijvers als Rabelais, de Sade, Stendhal, Flaubert, Baudelaire, Apolliaire, Nin, Millet, Houellebecq en tal van andere Franse auteurs.
Naslagwerk
In Chanson (2013), vertelt Bart Van Loo een hoogst originele en vermakelijke alternatieve geschiedenis van Frankrijk aan de hand van wereldberoemde én vergeten Franse liedjes. Natuurlijk pinkten we al eens een traan weg bij Ne me quitte pas of stimuleerde Je t’aime, moi non plus onze erotische verbeelding; in dit boek gaat het om meer dan nostalgie alleen. Voor Van Loo vormen de onsterfelijke songs van Brel, Gainsbourg, Aznavour, Piaf, Barbara en zovele anderen de aanleiding voor een wonderlijke vertelling. Hij wandelt door de straten van Parijs, laat chansons in zijn hoofd weerklinken en brengt de Franse geschiedenis swingend tot leven. Ik ontdekte opnieuw een oude idool als Georges Brassens, nu wel eens de tedere anarchist genoemd, met liedjes als La fondue, Le pornographe, Chanson pour l’Auvergnat, Brave Margot of Les copains d’abord. En in het spoor van Piaf en Brassens beluisterde ik met enige weemoed terug Georges Moustaki, wiens Le temps de vivre ons trouwliedje werd. Met Chansons, of beter de geschiedenis van het chanson, schreef Van Loo een prachtig naslagwerk voor iedereen die de Franse geschiedenis in een notendop wil doorkruisen.
Geschiedenisverteller en woordjongleur
Bart Van Loo is geen academisch gevormde historicus, maar wellicht onze beste geschiedenisverteller. Correct, juist, in perspectief en humoristisch, inspirerend en lerend, met perfecte bronvermelding en vanuit een ontzaglijk opsporingswerk. En dan nog niet gesproken over zijn fantastische vertelkunst. In de krant De Morgen verscheen bij het uitkomen van zijn meesterwerk De Bourgondiërs een hele dikke schrijverspluim op zijn hoed: “Een machtig wapen daarbij is zijn taalkundige souplesse. Johan Huizinga, de Nederlandse historicus van het baanbrekende Herfsttij der Middeleeuwen (1919), schreef dat de Franse kroniekschrijver Georges Chastellain zowel over “een ‘beeldende forsheid’ als een ‘sappige kleurigheid’ beschikte”. Deze complimenteuze beschrijving past wonderwel bij de stijl van de woordjongleur Van Loo: de zinnen buitelen lustig over de bladzijden, de beelden mijden platgetreden paden, het taalplezier doet duizelen.
—
Eerder verschenen op Boekensite Gent
