“Alles is mis, omdat ik me voor het eerst in een jaar niet voel alsof ik aan het verdrinken ben”
[Recensie] Naast spanning, fantasy en historische romans is aandacht voor (een gemankeerde) psychologische ontwikkeling van de hoofdpersonen in Young-Adult-boeken een veel gekozen onderwerp. Thema’s die daarbij de revue passeren zijn groepsdruk, tegenslagen, eetstoornissen, angststoornissen, zelfmoordneigingen, dwanggedachten, zelfmutilatie en psychiatrische stoornissen. Mijn jaar na jou is een voorbeeld van een Young Adult-roman die door zijn psychologische inslag perspectief en troost biedt aan jongeren (maar niet alleen aan jongeren) met een depressie na een traumatische ervaring.
De zeventienjarige Cara wordt vanuit San Francisco door haar moeder – bij wijze van laatste hoop – naar een kostschool in de Zwitserse Alpen gestuurd. Haar moeder hoopt dat Cara daar, na wat ze het afgelopen jaar heeft meegemaakt, een nieuw begin kan maken en haar school kan afmaken. Voor Cara en haar beste vriendin Georgina was Oudjaarsavond geëindigd met een tragisch ongeluk. Cara overleefde het, maar Georgina kwam om.
Wat er die Oudejaarsavond precies gebeurd is wordt gaandeweg het verhaal ontsloten. Subtiele verschuivingen in hoe mensen zich een gebeurtenis herinneren of deze vertellen aan anderen, kunnen de scheidslijn vormen tussen depressie en hoop. Het is deze omslag die we met Cara meebeleven. Dat lukt haar niet in haar eentje, hoewel ze zich van begin af aan voor de jongeren op haar nieuwe school probeert af te sluiten. Door de vriendschappen die er ontstaan kan ze niet voorkomen dat zij dingen over zichzelf loslaat die ze voor altijd had willen begraven.
Niet alleen de hele waarheid komt schoorvoetend aan het licht, maar ook de schuldgevoelens, de angst en het snerpende gemis die Cara soms lamslaan. Dat ze niet de enige is die worstelt met gebeurtenissen uit het verleden wordt vooral duidelijk in de vriendschap met Hector. Het is een kwetsbare vriendschap tussen gekwetste jongeren waarin beiden elkaar en elkaars verleden leren kennen en begrijpen. Ze leren elkaar de waarheid te zeggen, ook al is die soms keihard. Tegelijkertijd beseffen ze dat alleen eerlijkheid en oprechtheid iets kunnen veranderen, medelijden allerminst. Zo beseft Cara:
“Als ik iets heb geleerd, het afgelopen jaar, dan is het dat medelijden nutteloos is: het verandert niets.”
Mijn jaar na jou is de debuutroman van Nina de Pass. Zij schrijft betrokken, zorgvuldig, indringend en geloofwaardig. De eerder kleine wereld van Cara, waarin ze vanwege de traumatische ervaring alleen met zichzelf en haar eigen emoties bezig kan zijn, wordt doordat anderen haar vriendschap en liefde schenken heel langzaam weer ruimer. Ze krijgt daardoor weer oog en interesse voor de emoties van anderen en voor wat hen bezighoudt, zoals haar moeder:
“Ineens wil ik haar stem horen, me ergens voor verontschuldigen. Overal voor, eigenlijk. Wil ik haar alles vertellen wat ik niet tegen haar heb kunnen zeggen, of juist niets zeggen. Alleen maar luisteren hoe ze mijn broertjes probeert te kalmeren die het op de achtergrond op een krijsen hebben gezet, of hoe ze maar blijft doorpraten in zinnen die zo dicht tegen elkaar aangeklemd zitten dat er geen enkele stilte valt. Maar vooral om te checken of ze me nog niet heeft opgegeven.”
Dit innerlijke groeiproces weet de Pass overtuigend neer te zetten.
Her en der verstrooid, maar geenszins op een storende betuttelende manier, geeft de Pass jongeren wat levenswijsheden mee, zoals “Schrijf nooit iets af omdat je het nog nooit hebt meegemaakt.” Haar personages weten te boeien en te raken, mij zozeer dat ik het boek in twee dagen heb uitgelezen.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
