"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Mijn lieve gunsteling

Woensdag, 27 januari, 2021

Geschreven door: Marieke Lucas Rijneveld
Artikel door: Jeannie Bertens

[Recensie] Marieke Lucas Rijneveld is een Nederlandse schrijver en dichter. Haar debuutroman De avond is ongemak heeft in 2020 de Booker International Prize gewonnen. Net als bij haar debuutroman speelt ook Mijn lieve gunsteling zich af in een gereformeerde omgeving op het platteland. De auteur gebruikt voor haar hoofdpersonages geen namen, ze spreekt over de verlatene, de verlorene, de gunsteling. De verteller is een veearts van negenenveertig, hij beschrijft in het boek een lange zomer waarin hij langzamerhand een veertienjarig meisje in zijn netten verstrikt.

Het meisje noemt de veearts ook wel Kurt (naar Kurt Cobain), hij noemt haar in zijn terugblik meestal lieve gunsteling maar heeft ook tal van andere kooswoordjes. Het meisje ziet zichzelf vaak als Vogel. Zo beweert ze stellig dat ze als vliegtuig in een van de Twin Towers is gevlogen. Ze houdt zichzelf verantwoordelijk voor de vele doden die daarbij gevallen zijn. Ook voert ze in haar gedachten hele gesprekken met Hitler (ze delen dezelfde geboortedatum) en Freud. Ze zegt ook: ‘Er is iets mis met mij’. Dat klopt ook, er is iets mis met haar maar het lijkt wel of niemand iets ziet (of willen ze het niet zien?).

Een van haar broers is aangereden en overleden, de verlorene, toen ze drie jaar was. Even later is haar moeder, de verlatene, ineens verdwenen, ze heeft het gezin moederloos achtergelaten. Samen met haar vader en haar broer leeft ze nu op de boerderij, er is geen warmte en niet voldoende aandacht voor haar welzijn. De veearts, die er vaak komt, vult dat gat. Maar dat doet hij niet voor niets, hij is seksueel door haar geobsedeerd en langzaam maar zeker verovert hij terrein. En de gunsteling heeft veel aandacht voor jongensgeweitjes, ze zou het liefst zelf ook een geweitje hebben, dat maakt het voor hem makkelijker.

Hooggespannen verwachtingen
De auteur heeft ervoor gekozen om het verhaal vanuit het perspectief van Kurt te vertellen. Een dappere keuze want dat Kurt niet spoort heb je als lezer al op de eerste bladzijde door. Wat er vervolgens in die lange zomer gebeurt, grijpt je aan, je voelt aan dat het steeds erger wordt en je kan niets doen om Kurt tot andere inzichten te brengen. Dat lukt overigens niemand in zijn omgeving. Voor mij niet voor te stellen! Geen mooi verhaal dus. Maar daar gaat het de auteur ook niet om. Ze beschrijft weergaloos hoe het zo ver kon komen met Kurt, de veearts met zijn getroebleerde verleden en zijn lieve gunsteling, het beschadigde meisje dat hunkert naar aandacht en liefde.

Marieke Lucas Rijneveld gebruikt daarvoor prachtige woorden in lange, lange zinnen. Zinnen die je regelmatig terug moet lezen om de draad weer op te pakken. Die lange zinnen maken ook dat je het leestempo aan moet passen, de woorden echt tot je door moet laten dringen, schitterend. Eigenlijk is het jammer dat ze de Booker International Prize al gewonnen heeft, dat kan namelijk maar één keer! Mijn verwachtingen vooraf waren hooggespannen en de auteur heeft dit meer dan waargemaakt! Vijf sterren dus.

Eerder verschenen op Perfecte Buren