"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Moet kunnen

Woensdag, 18 juli, 2018

Geschreven door: Herman Pleij
Artikel door: Joris Oddens

Op zoek naar een Nederlandse identiteit

[Signalering] Herman Pleij zal ons wel eens even vertellen hoe de Nederlandse identiteit er door de eeuwen heen heeft uitgezien. Wat verbeeldt hij zich eigenlijk wel? Afgaand op Pleij zou dit een typisch Nederlandse reactie zijn op diens on-Nederlands pretentieuze essay. Hij historiseert de (zelf)beelden die over Nederlanders bestaan: vond men (wijzelf inbegrepen) ons in het verleden ook al direct, nuchter, egalitair, tolerant en individualistisch? Pleij doet dit met treffende voorbeelden en rake observaties. Zo wijst hij er bijvoorbeeld op dat het typisch Nederlandse pragmatisme niet toevallig wordt uitgedrukt met termen als ‘schipperen’ en ‘marchanderen’; die verwijzen naar de bedrijfstakken waaraan we onze welvaart danken.

Pleij schrikt er niet voor terug zich uit te spreken over hoe Nederlanders vandaag de dag nu écht zijn. Daarbij lijkt hij soms verstrikt te raken in het keurslijf van zijn eigen verhaal. Hebben de pragmatische Nederlanders werkelijk zonder veel sentiment afscheid genomen van de gulden en is van Euroscepsis inmiddels waarlijk geen sprake meer? Tegen het eind van het boek wordt Pleij ronduit moralistisch als hij zich beklaagt over doorgeslagen gelijkheidsdenken en verhuftering. Hij laat zich daarmee kennen als een echte Nederlander, bij wie de opgeheven vinger immers nooit ver weg is.

Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine

Boekenkrant