Van profeet tot legerleider
[Recensie] De profeet Mohammed behoort onbetwist tot de meest omstreden historische figuren. Over zijn leven zijn geen contemporaine bronnen overgeleverd. Wel gingen er na zijn dood (volgens de traditie in 632) mondeling veel verhalen over hem rond. Deze werden in de loop van de volgende eeuwen samengebracht in schriftelijke verzamelingen. En deze vormen op hun beurt samen met de Koran, de openbaringen van God aan Mohammed, de basis voor de latere levensbeschrijvingen van de profeet. De oudste overgeleverde is de biografie van Ibn Ishaak, geschreven rond 750, dus ruim honderd jaar na Mohammeds dood. Voor gelovige moslims vormen deze verhalen de onbetwijfelbare waarheid over het leven van Mohammed. Maar voor seculiere historici is dit materiaal problematisch. Revisionistische arabisten betwijfelen zelfs of Mohammed überhaupt een historische figuur is geweest. Hulspas, die al verscheidene boeken over de vroege islam op zijn naam heeft staan, kiest een tussenweg. Hij neemt de biografie van Ibn Ishaak als uitgangspunt, maar probeert bij de verschillende vertellingen steeds na te gaan of ze geloofwaardig zijn of anderszins correcte historische informatie zouden kunnen bieden. Zo wijst de vermelding van tegenslagen en nederlagen mogelijkerwijs op de authenticiteit van de verhalen, want de latere gelovigen hadden geen reden om deze te verzinnen. Ze kunnen immers afbreuk doen aan het beeld van de profeet als perfect mens. Door deze kritische lezing van het werk van Ibn Ishaak slaagt Hulspas er in een aannemelijk levensbeeld te schetsen. Historische zekerheid biedt ook deze methode niet, maar voor de leek vormt Hulspas’ boek een goed startpunt.
—
Eerder verschenen op Geschiedenis Magazine
