"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Mooi boek die bijbel!

Zondag, 1 januari, 2023

Geschreven door: Nicolaas Matsier
Artikel door: Evert van der Veen

Niet-meer-gelovig bijbel lezen

[Recensie] “Aan mijn protestantse jeugd is heel wat bijbellezerij te pas gekomen – en naarmate ik ouder werd tot mijn toenemende afkeer” (p. 9). Zo ziet Nicolaas Matsier (1945) terug op zijn kinderjaren. Die afkeer is hij inmiddels te boven want toen hij ouder werd, won toch de nieuwsgierigheid het en daarvan is dit boek de weloverwogen vrucht.

Hij begint zijn leestocht met de eerste woorden uit de bijbel, het boek Genesis dat opent met de woorden “In den beginne schiep God de hemel en de aarde” en kiest voor deze tekst voor de Statenvertaling. De verhalen uit Genesis krijgen verder veel aandacht in Mooi boek die bijbel!

Nicolaas Matsier wil in dit boek de bijbel zorgvuldig lezen, welwillend luisteren en voorzichtig interpreteren. Het is een open benadering van iemand die bereid is om op zoek te gaan naar de betekenis van de bijbel maar ook de vrijheid neemt om tijdens zijn leestocht kritische kanttekeningen te plaatsen. Zijn beschouwingen ademen een eigentijdse sfeer en zijn nuchter en menselijk van aard. Ik denk dat veel generatiegenoten van Nicolaas Matsier zich daar wel in kunnen herkennen. Mensen die zich evenals hij hebben losgemaakt van hun – soms zeer strikte – religieuze opvoeding maar die bagage tegelijk toch hun leven lang meenemen.

Positieve leeservaringen
Matsier probeert verhalen te begrijpen, zoekt naar verklaringen en vertelt ook hoe ze bij hem overkomen. Zeer positief is hij over het bijbelboek Ruth, een kort en actueel verhaal over economische vluchtelingen, afscheid en verlies, overleven, hulp van mensen. Door dat alles heen de trouwe liefde van Ruth die haar leven wijdt aan haar schoonmoeder die weduwe is. Ruth is in de ogen van Matsier dan ook een vrouw op wie “…werkelijk helemaal niets aan te merken” is en dat vindt hij wel bijzonder. Veel personen in de bijbel hebben toch wel de nodige – al te – menselijke trekjes.

Boekenkrant

Ook over het bijbelboek Spreuken is Matsier wel te spreken want deze praktische wijsheid is ook in ons leven van waarde. Opmerkelijk is wat hij vertelt over het evangelie van Johannes dat hij – om de tekst dieper tot zich te laten spreken – luidop in de Statenvertaling heeft gelezen. Die leeservaring duurde 101 minuten zo laat hij weten. Aardig is ook zijn becijfering van Paulus die zo’n 8000 kilometer heeft gelopen en daarnaast 9000 kilometer over zee heeft gereisd. Uitgaande van 3 kilometer per uur en 6 uur lopen per dag heeft Paulus 444 dagen van zijn leven gelopen, zo heeft Matsier berekend. Aardig maar niet onmisbaar om te weten maar een dergelijk detail verraadt wel dat Nicolaas Matsier zijn leestocht in de bijbel serieus heeft genomen.

Toegankelijke kennismaking
Mooi boek die bijbel! is onderhoudend geschreven en daarom voor iedereen toegankelijk. Het is een prima introductie voor wie de bijbel niet goed kent of de kennismaking wil hernieuwen en er met kritische welwillendheid meer van wil weten. Er is theologische achtergrondinformatie en daaruit blijkt dat Matsier meer doet dan zijn subjectieve oordeel geven.

De besproken bijbelboeken worden in de titels soms krachtig getypeerd zoals Richteren. Sluipmoordenaars en vechtjassen, Psalmen. Het principe van dubbelop en Jona. De profeet met het scheve gezicht.

Dit boek is een herziene en geactualiseerde uitgave van de boeken De bijbel volgens Nicolaas Matsier en Het evangelie volgens Nicolaas Matsier. Bijzonder is de toegevoegde katern met 100 werken uit het Rijksmuseum. Het zijn schilderijen, etsen, prenten, houtsneden, gravures, tekeningen en gebrandschilderd glas met bijbelse voorstellingen.

Nicolaas Matsier is afkomstig uit een Gereformeerd gezin maar beschouwde zichzelf als 15-jarige jongen niet meer als gelovig. Hij schreef de gedichtenbundel Zonder titel zonder jaar, Meneer Kortom kijkt uit het raam, over essentiële aspecten van ons leven en De advocaat van Holland, over Johan van Oldenbarnevelt.

Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow