Opspelende jongensdromen
Rob Kamphues maakte tv-programma’s voor RTL, BNN en de KRO. Daarin beleeft hij zoals hij het zelf noemt ‘volstrekt onverantwoorde avonturen’. Met een bobslee extreem snel de baan af, parachutespringen, dat soort dingen. Jongensdromen eigenlijk. In Naar de haaienwerkt hij ze per hoofdstuk voor ons uit.
Het eerste avontuur begint als het de redactie wel leuk lijkt om Rob een wild dier te laten temmen. Dat is gevaarlijk, dus na wat vergadersessies wordt dat afgezwakt tot een papegaai kunstjes leren. Rob zegt overmoedig: ‘Ik kan altijd nog een haai door een hoepel laten zwemmen.’ De papegaai blijkt echter al te hoog gegrepen. Het dier laat zich niets leren. Ook een valse hond temmen mislukt. De redactie overlegt weer: laten we stierenvechten doen, maar dan met een jong stiertje.
Ze vertrekken naar Spanje. Daar krijgt Rob eerst les in het stierenvechten en mag hij een dag later de ring in. Uiteraard is de stier een knoert van een beest dat bloeddorstig op hem af rent. Een van zijn horens breekt zelfs af als hij tegen de schutting knalt waarachter Rob dekking heeft gezocht. Een echte toreador mat vervolgens de stier af. Na twintig minuten mag Rob zelf de ring in. Hij vergeet al zijn lessen op slag. De stier neemt hem een paar keer net niet op de horens. De toreador grijpt op het juiste moment in en – zucht – alles loopt goed af. Zelfs met de stier. Die mag de wei in. Vechtstieren komen namelijk niet meer dan één keer in de ring. Ze zijn te slim om een tweede keer voor de gek gehouden te worden.
Na de stieren gaat Rob naar de haaien, het titelverhaal. De redactie houdt hem aan zijn woord. Ze reizen af naar de Bahama’s. Daar wil Rob een haai door een groene kinderhoepel laten zwemmen. Een niet geheel risicoloos plan: haaien zijn even roofzuchtig als onbetrouwbaar.
Enfin, ze dalen af in een wolk van haaien en doen alle moeite om een van de roofdieren door de hoepel te duwen. In een voetnoot staat hoe riskant dit avontuur was. Een Amerikaanse cameraman verloor bij een vergelijkbare poging zijn been. Daarna kwam een bekende televisiepresentator om het leven op die locatie. Pfoei, denkt de lezer, ook dit is weer goed afgelopen. Hoeveel hoofdstukken nog voor het verkeerd afloopt met die jongen?
Een heel boek dus. Waarin alle verhalen op deze manier worden opgebouwd en goed aflopen. Dat zie je na twee of drie avonturen wel aankomen zodat het effect wegens voorspelbaarheid sterk vermindert. Elke keer lijkt het of Rob het nu niet gaat halen, maar aangezien hij dit boek nog kon schrijven heeft hij het blijkbaar overleefd. Het maakt dat je als lezer steeds met iets minder enthousiasme aan het volgende avontuur begint.
De directe en soepele stijl van de verhalen maakt weer wat goed. Hinderlijk is dat Kamphues werkwoorden en uitdrukkingen misbruikt als werkwoorden die ‘zeggen’ moeten betekenen: ‘“Neu, dat is alleen maar enthousiasme van ze,” stelt de asielbeheerder me allesbehalve gerust.’ Of: ‘“Wat een onzin,” neemt Tjerk het plagerijtje veel te serieus op.’ Of: ‘“Doe maar voor de camera alsof hij van niks weet,” redt Donald de situatie.’ Verder leest het allemaal lekker weg. Prima niks-aan-de-hand-verhalen om te lezen in de trein of op vakantie.
Helaas vond men dat een bundel met alleen gefilmde jongensdromen nogal oppervlakkig is. Zoals hierboven uiteengezet klopt dat inderdaad maar dat geeft niks. Sterker, de vorm valt hier prachtig samen met de inhoud. We hebben het immers over televisie, een medium waarvoor het woord oppervlakkig uitgevonden lijkt.
De bundel werd dus opgeliteratuurd door stukjes uit Robs persoonlijke leven toe te voegen. Dat die onverantwoorde avonturen toch niet handig zijn als je een vrouw en twee kinderen hebt. We lezen over zijn drijfveren, we horen over zijn vader. Interessante informatie om te lezen, maar niet in dit boek. Meer iets voor een biografie. Deze verhalen hadden gerust zo ongecompliceerd mogen blijven. Ze doen genoeg. Ze laten zien hoe het kan zijn als je je opspelende jongensdromen najaagt.
Voor het eerst verschenen op Bazarow. Ook verschenen op Nico’s recensies.
