Het had wat korter gekund
[Recensie] Na het dikke, Amerikaanse Een klein leven had ik wel even genoeg van Hanya Yanagihara. Maar toen iemand van mijn boekenclub To paradise uitkoos om samen te bespreken, keek ik er toch naar uit. Ik besloot om deze keer de originele Engelse versie te lezen en niet de vertaling. Zoals ik al dacht, is het Engels is niet erg moeilijk. Bovendien worden Yanagihara’s lange Engelse zinnen in het Nederlands vaak nóg langer, dus ik heb geen spijt van deze keus.
To paradise is ook dik en Amerikaans. Het bestaat uit drie delen, die zich afspelen in achtereenvolgens 1893, 1993 en 2093. Het eerste verhaal sleept me al gauw mee en ik lees dit vrij vlot. Het gaat over David Bingham, een rijke jongeman die het aan niks ontbreekt. Hij woont met zijn opa in het familiehuis, terwijl zijn jongere broer en zus al zijn uitgevlogen. David heeft wel een blauwe maandag gewerkt bij de bank waar zijn familie eigenaar van is, maar vanwege depressieve periodes is hij daarmee gestopt. Hij geeft eens in de week tekenles op een school. Daar ontmoet hij Edward Bishop. Het is liefde op het eerste gezicht.
Alternatieve geschiedenis
Toch is het gelijke geslacht van de geliefden niet het probleem in dit verhaal. Dit is namelijk een alternatieve geschiedenis, waarin een paar Amerikaanse staten, waaronder New York, zich hebben afgescheiden van de rest van Amerika. En in deze Free States is het homohuwelijk al gelegaliseerd. Davids broer is met een man getrouwd en zijn zus met een vrouw. Ze hebben kinderen geadopteerd van vluchtelingen uit het zuiden. Kindertehuizen zitten vol met wezen en kinderen waarvan de ouders te arm zijn om voor ze te zorgen. Ik vind het een mooie vondst om een historisch verhaal te schrijven waarin een bepaald aspect van de geschiedenis is veranderd.
David weet dat het verschil in afkomst wel een probleem zal zijn voor zijn grootvader en daarom vertelt hij er niets over. David is geschokt als hij ziet hoe Edward leeft in een armetierige koude kamer. Als Edward voorstelt om samen in Californië een onderneming te beginnen, moet David wel kiezen hoe hij verder wil leven. Het einde is behoorlijk open.
Hawaï
In 1993 heet de hoofdpersoon weer David Bingham, maar nu gaat het over een man uit Hawaii die sinds kort in New York woont. Ook andere namen uit het eerste deel komen terug. Sommige lezers vinden dat verwarrend, maar ik vind het niet zo erg. Het nodigt uit om overeenkomsten te zoeken tussen de personages met dezelfde naam.
Helaas kom ik maar moeilijk door dit tweede deel heen. Ik mis de sterke actiescènes. Het speelt zich af in de tijd dat veel homoseksuele mannen stierven aan aids. Door de beschouwende, terugblikkende stijl raakt het mij echter totaal niet. Dan verspringt het perspectief naar de vader van David, die in Hawaii woont. Ook hij blikt terug. Het gaat over het behouden van de Hawaiiaanse cultuur. Ook dit gedeelte vind ik saai.
Dystopische toekomst
Het derde deel beslaat de helft van het boek en speelt zich af in een dystopische toekomst. Het leven in New York in 2093 is streng gereguleerd. Pandemieën beheersen het leven. Mensen mogen niet verder reizen dan de wijk waar ze wonen en die waar ze werken. Internet en televisie zijn verboden, net als de meeste boeken. Klimaatverandering heeft ervoor gezorgd dat het meestal vreselijk warm is. Toch worden bomen gerooid en eten mensen nog steeds vlees, wat wel op de bon is. De verhaallijn in 2093 wordt afgewisseld met brieven die geschreven zijn tussen 2043 en 2088 door wat later de opa van de hoofdpersoon Charlie blijkt te zijn. Hierin wordt de aanloop naar deze afschrikwekkende toekomst besproken.
Het wordt allemaal zeer uitgebreid beschreven, in lange zinnen. Toch blijf ik bijna de hele tijd geboeid, wat ik een knappe prestatie vind van de schrijver. Dezelfde namen komen weer terug, maar pas ergens halverwege. Er zijn duidelijke overeenkomsten tussen de verschillende David Binghams, Charles Griffiths en Edward Bishops.
Verstandelijke beperking
Charlie lijkt een soort verstandelijke beperking te hebben. Dit blijkt te zijn veroorzaakt doordat ze als kind een virus opliep waarvoor ze bepaalde medicatie kreeg. Het leven van de hoofdpersoon in 2093 is zeer voorspelbaar, tot ze in contact komt met een man op het plein. Dat is bijzonder, want ze heeft verder helemaal geen vrienden. Deze man doet haar een aanbod wat Charlie dwingt om na te denken over een ander leven. Maar is deze man wel te vertrouwen?
Hoe lang dit verhaal ook is, het einde is weer open, wat ik wel jammer vind. Alles bij elkaar vind ik het een goed boek en beter dan Een klein leven, maar het had gemakkelijk wat korter gekund.
—
Eerder verschenen op Lalagè leest
