[Recensie] Lillehammer. Een plaats in Noorwegen waar een jonge Nigeriaanse vrouw met haar dochtertje naar toe wil vluchten. De bestemming is niet het einde van de wereld, maar voor hen is het letterlijk en figuurlijk nog onbereikbaar.
Het zijn Gladys en haar dochtertje Faith. Onder valse voorwendselen is Gladys van Nigeria in Nederland terechtgekomen. De realiteit is niet wat ze door de mensensmokkelaars voorgeschoteld heeft gekregen, maar is bikkelhard: prostitutie en een instabiele en onveilige omgeving voor haar dochtertje. De vraag is überhaupt of Gladys wel een toekomst heeft, want haar pooier weert geen fysiek geweld om zijn gelijk (en geld) te krijgen. Op een dag betrekt ze Cécile in haar penibele situatie.
Cécile, sinds kort zonder baan, gescheiden na een 10-jarig kinderloos huwelijk, heeft een appartement betrokken in Nieuw-West. Ze probeert haar leven weer wat op orde te brengen. Ze mijmert veel, overpeinst, zwemt en observeert haar nieuwe buurt en buurtbewoners. Zo had ze de knappe jonge moeder met haar dochtertje al in de speeltuin gezien voordat ze op verbazingwekkende wijze ineens voor het kleine meisje moest zorgen. Cécile voelt zich als een vis in het water en ontpopt zich als lieve surrogaatmoeder/oma. Het lieve dochtertje vertedert haar, doet Cécile groeien in haar moederrol. Een rol die ze heeft moeten missen, meer dan ze zelf had verwacht.
Contrasten
Gladys komt af en aan om haar dochter te zien en de vrouwen ontwikkelen een band. Ze vertellen elkaar hun problemen en pijnlijk duidelijk wordt hoe groot de verschillen tussen hen zijn. Niet alleen in de huidige situatie waarin ze zich bevinden, maar ook al door de plek waar ze geboren zijn. Het toekomstperspectief dat voor Gladys een heel ander startpunt heeft dan die van Cécile. De problemen die Cécile heeft, wegen niet op tegen de problemen waardoor Gladys in levensgevaarlijke situaties kan belanden. De contrasten tussen de vrouwen zijn groot, niet alleen in kleur en leeftijd maar ook in cultuur.
Onzichtbare grenzen
Toch zitten er in de verschillen ook overeenkomsten. Zo wordt Gladys belemmerd door vodún, een vloek die op haar rust en die men in Nigeria haar heeft opgelegd. Het begrenst haar, ze gelooft onvoorwaardelijk dat die vloek haar slecht nieuws brengt als ze de belofte aan haar ‘dame’ verbreekt. Ook Cécile werd belemmerd door onzichtbare grenzen. Het beklemmende gedrag en de vele vragen van haar ex-man Fred werkte verstikkend en ze moest het huwelijk ontvluchten. Het is mooi hoe Vonne van der Meer dit aanhaalt door het te vergelijken met een hommel die Cécile met een glas vangt en weer buiten zet.
Het is onwerkelijk hoe de komst van Gladys en Faith het leven van Cécile verandert en op zijn kop zet. Je zou haast denken dat Cécile er spijt van zou hebben, maar ze ontwikkelt een jaloezie ten opzichte van Gladys. Zij heeft namelijk iets wat zij heeft gemist: onvoorwaardelijke kinderliefde. Een klam handje in jouw hand, een intense knuffel en onbegrensd vertrouwen.
Beide vrouwen bevinden zich op een keerpunt in het leven. Gladys weet dat zij zo niet verder kan en zaken moet afhandelen met haar pooier (iets dat zeker niet zonder gevaar is). Cécile moet voor innerlijke rust zorgen, de scheiding een plek geven en besluiten wat ze verder wil met haar (werkzame) leven. Naar Lillehammer is naast een verhaal over overeenkomsten en verschillen ook een verhaal over goed en kwaad. En over hoe deze uitersten in verschillende gedaanten kunnen voorkomen.
Vonne van der Meer kan wederom een prachtige roman aan haar oeuvre toevoegen.
—
Eerder verschenen op boekenz.nl
