Wetenschappelijk jargon doorgeprikt
[Recensie] Hoe luidt het antwoord van een deskundige op de vraag of het de volgende dag mooi weer zal zijn? En hoe maakt een wetenschappelijk onderlegd persoon duidelijk wat de legale bepaling is rond de “taakoverdracht van de rundvlees etikettering”? In het eerste geval zal een expert natuurlijk nooit zeggen dat de vooruitzichten goed zijn, want als het vervolgens op die dag blijkt te regenen ondergraaf je je reputatie. Dus het is beter om bijvoorbeeld te zeggen dat de “cirrusformaties in de bovenste atmosfeer een dreiging van een cyclonische luchtmassa voorspellen.” En in het tweede geval kan je het beste tussen neus en lippen door de Duitse omschrijving Rindfleischetikettierungsüberwachungsaufgabenübertragungsgesetz laten vallen, en je maakt voor altijd een verpletterende indruk.
Over dit soort zaken gaat dit herziene en geactualiseerde boek, dat vijftig jaar geleden met veel succes voor het eerst verscheen. Het beschrijft met een groot aantal voorbeelden hoe er op de wereld een enorme hoeveelheid experts rondlopen, die het liefst via de openbare media hun mening verkondigen. Of die op zijn minst suggereren dat zij de deskundigheid in huis hebben, en dat doen zij vooral door het gebruik van ingewikkelde taalconstructies, waarbij met name lange woorden een dominante rol spelen. “Tegenwoordig zijn principes als integriteit en objectiviteit verdwenen, het is opportunisme en arrogantie die de boventoon voeren,” aldus de auteur, die met een flinke grijns op het gezicht op de achterflap staat.
Wie is deze Brian J. Ford? Veel komen we in dit boek niet over hem te weten. Hij heeft zijn leven ‘verspild’ door een nieuwe multidisciplinaire benadering van de wetenschap te creëren, schrijft de uitgever in de inleiding. Het is een veelzijdig man, die kennelijk onder meer over virussen, dinosaurussen, bloed, kernenergie, algen, de ontwikkeling van microscopen en de politieke situatie in Litouwen heeft geschreven. Daarnaast was hij wetenschappelijk redacteur van het boek Guinness World Records en hij trad op in diverse televisieshows. Hij heeft ongeveer veertig boeken op zijn naam staan, die wereldwijd in 150 edities gepubliceerd zijn. Maar wat voor een opleiding deze, inmiddels 81-jarige veelzijdige wetenschapper heeft? Daarvoor kunnen we beter de Engelse Wikipedia raadplegen, waarin staat dat Ford gedurende twee jaar plant- en dierkunde aan de Cardiff universiteit heeft gestudeerd, waar hij vervolgens mee ophield om zijn eigen laboratorium op te zetten.
Nonscience returns is een populair geschreven boek en dat blijkt niet alleen uit de ’tone of voice’, maar ook uit het feit dat het boek, tenminste volgens de uitgever, de langste ondertitel ter wereld heeft gekregen: Nonscience returns with the Pseudo transmogrificationalific Egocentrified Reorientational Proclivities Inherently Intracorporated In Expertistical Cerebrointellectualised Redeploymentation with Special Reference to Quasi-Notional Fashionistic Normativity, The Indoctrinationalistic Methodological Modalities and Scalar Socio-Economic Promulgationary Improvementalisationalism Predelineated Positotaxically Toward Individualistified Mass-Acceptance Gratificationalistic Securipermanentalisationary Professionism, or How To Rule The World.
Met deze tekst steekt Ford de draak met al degenen die hun gebrek aan kennis verbloemen door lange woorden te gebruiken. Tegelijkertijd doen deze quasiwetenschappelijke bewoordingen wel afbreuk aan de serieuze opzet van het boek. Je krijgt op zo’n manier wel veel aandacht, maar onwillekeurig ontstaat toch het gevoel dat het boek niet helemaal serieus te nemen is. En dat is jammer, want dat een kritische houding ten aanzien van zogenaamde deskundigen op zijn plaats is, is met deze publicatie voldoende aangetoond.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
