Zwarte bladzijde uit de vaderlandse geschiedenis
[Recensie] Nooit meer thuis is een boek dat in opdracht van het tienjarig jubileum van het Indisch Herinneringscentrum is geschreven en het verhaal verteld over Lily die met haar gezin naar Nederland vertrekken nadat Indonesië als soevereine staat de onafhankelijkheid heeft uitgesproken. De vader van Lily is een kapitein binnen de KNIL (Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger), het koloniale leger en daardoor zijn zij niet langer welkom in hun moederland. Zijn ze dat wel in hun voor Lily onbekende vaderland?
Het boek is gebonden en heeft een mooie sfeervolle omslag. Omdat het afgebeelde silhouet van een meisje is, lijkt de doelgroep identiek aan de weergave van deze, wat later blijkt, zestienjarige Lily. Het boek is niet al te dik, is opgedeeld in korte hoofdstukken en heeft een prettig lettertype en dito opmaak. Kortom: Dit is een jeugdboek bij uitstek en voldoet aan alle eisen die er veelal door deze lezersgroep aan wordt gesteld. Maar ook wanneer je van lezen houdt is er genoeg te genieten.
De schrijfstijl is prettig en het geringe aantal personages biedt ruimte aan een gedegen uitwerking van het karakter Lily. Daar waar de ouders en oudere zus Joyce met enkele karakteristieke pennenstreken worden neergezet, ontwikkelt Lily zich, naarmate het verhaal vordert, tot een aimabel personage. Met al haar zorgen, twijfels, angsten en aanpassingsproblemen weet zij precies dat gevoel te tonen dat je als lezer bekruipt.
Het beschreven verhaal is historisch van aard en losjes gebaseerd op een aantal persoonlijke gesprekken die de auteur heeft gevoerd met mensen die jaren geleden hetzelfde lot ondergingen. Het verhaal is verrijkt met een spannende component waarbij Lily een aantal keren een mysterieuze verschijning ziet van een gewonde man. Dit geheim wordt uiteindelijk ontrafeld.
Met jeugdboeken wil je de lezers de mogelijkheid bieden om samen een avontuur te beleven door je te verbinden met het personage. Dat is vreselijk goed gelukt.
De mooiste component is dat er niet gekozen is voor de romantische kant maar voor de realistische kant die er zit aan wat de Nederlanders noemden: de repatriëring. Als Nederlander doen waar je goed in bent in Nederlands Indië, door de Tweede Wereldoorlog verstrikt raken in de Japanse bezetting en wrede onderdrukking om vervolgens belaagd te worden door de Indonesiërs die na de bevrijding ook bevrijd wilden worden van het koloniale verleden, maken je een vluchteling in eigen land.
Vervolgens wordt je verdreven naar je vaderland waar ze je ook liever zien gaan dan komen. Het fragment waarin beschreven is dat groepen Nederlands-Indiëgangers werden opgevangen in het voormalig Kamp Westerbork is schokkend. Dat mensen konden lenen om tweederangs spullen te kopen, niet kiezen, maakt dat ik mij tijdens het lezen diep schaam dat ik Nederlander ben.
Een boek voor jongvolwassenen dat niet expliciet maakt er een te zijn, maar het impliciet wel uitstraalt. Voor de jeugd een prachtig boek dat uitstekend ter ondersteuning gebruikt kan worden bij projecten op school over Nederlands Indië. Ook wanneer je een vriend of vriendin hebt met een Indonesische achtergrond een prachtige investering. Voor mij als volwassene een boek dat glashelder maakt, dat wij ons moeten schamen. En dat ik mij persoonlijk mag schamen voor het gebrek aan kennisbesef van deze zwarte bladzijde uit de vaderlandse geschiedenis. Naast alle zeehelden en oorlogsheldenverhalen een welkome keerzijde voor het veelal arrogante volk dat wij zijn. Vijf sterren voor dit indrukwekkende en confronterende goudeerlijke verhaal.
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
