De roep van de natuur
De eerste zin
“Het walsen van het zilver had een belofte moeten inhouden.”
Recensie
In het Vancouver van 1982 staat zilversmid Sarah voor een ingrijpende keuze. Zal ze ingaan op het aanbod van een juwelenmultinational en nog louter voor hen werken of blijft ze haar eigen onzekere, maar vrije weg gaan? Omdat ze er niet meteen uitraakt, beslist ze naar het noorden te reizen, naar Yukon, de streek die aan Alaska grenst. Forty Mile, daar wil ze naartoe, een oud goudzoekersstadje dat ooit het Parijs van het noorden was, maar nu verschrompeld is tot een gehucht waar de mensen elkaar maar op drie plaatsen ontmoeten: in de Tavern waar ze lachen en vechten, in de wachtkamer van de dokter waar ze hopen en vloeken, en in de winkel van Mary waar leven en werk heersen. In Forty Mile, wil de legende, worden geen kinderen verwekt.
Sarah rijdt Forty Mile binnen, stopt met haar felgroene dodge sportwagen voor de winkel van Mary en iedereen heeft haar opgemerkt. Mary zelf natuurlijk, de voormalige succesvolle kunstschilderes die het penseel aan de wilgen hing, naar het noorden vertrok en in Sarah een verwante ziel aantreft, maar ook Adam en Jacob, een fiddle- en een banjospeler die gefascineerd zijn door de traditionele Athabascanmuziek. Tussen hen zal een driehoeksverhouding ontstaan die Mary aan haar eigen verleden herinnert.
Sien Volders schreef met Noord een opmerkelijk debuut. Niet alleen heeft ze een bijzonder oog voor sfeerschepping, wat tegen de achtergrond van het in de winter ijskoude en in de zomer snikhete berglandschap van Yukon garant staat voor een paar grandioze pagina’s leesplezier, ze weet ook op het juiste moment het juiste detail toe te voegen. Grandioos is bijvoorbeeld de man die niet begrijpt wat hij leest en tijdens de winter, wanneer alle post bij Mary toekomt en de geadresseerden haar bellen om te horen of er nieuws is, de brieven voorleest aan de telefoon. Bij hem zijn alle geheimen veilig.
Misschien dat Volders hier en daar wat te expliciet wordt en dat het stuk waarin Sarah op zoek gaat naar een oud schilderij van Mary wat korter had gekund, maar dat zijn slechts details. Bovenal is Noord immers een witte raaf aan de hemel van de Vlaamse literatuur: wild, donker romantisch en bijna verslavend mooi geschreven.
—
3 vragen aan Sien Volders
Ach, dat noorden, dat is toch allemaal valse romantiek?
Volders: “Tegenover de natuur kun je verschillende posities aannemen. Je kan het filosofisch bekijken en net zoals Thoreau deed een hutje aan een meer bouwen om op twintig minuten stappen van je moeder die wekelijks je was doet diep te gaan nadenken. Heel anders is de ‘call of the wild’ van Jack London. Daarbij ruk je je volledig los uit de maatschappij. In de verhalen Love of Life en To build a fire schrijft London over mensen die vechten tegen de honger en de weersomstandigheden, heel iets anders dan de zoete romantiek over het leven in de natuur in Zuid-Frankrijk of zo. Hoe weinig romantisch het echte leven in het noorden is, mag blijken uit het feit dat ieder jaar een heel aantal jongeren John Krakauers Into the Wild kopen, zonder enige voorbereiding de wildernis in trekken en daar net niet omkomen. Dus beste boekhandelaar, als je Into the Wild verkoopt aan een jong iemand, stop er dan Love of Life en To build a Fire bij. Anders komt dat niet goed.”
Dat lijkt me nogal een mannenwereld, dat noorden. Waarom schrijft een vrouw als jij daarover?
Volders: ‘Als mij gevraagd wordt wie mijn favoriete romanpersonages zijn, kom ik praktisch altijd bij mannen uit: Isac uit Knut Hamsuns Hoe het groeide of Houtekiet van Gerard Walschap. Misschien ligt dat niet aan mij, maar aan de literatuur, die in het verleden heel erg mannelijk was. Sterke vrouwen als Anna Karenina en Madame Bovary zijn toch eerder negentiende-eeuwse mannenfantasieën dan echte vrouwen? Misschien komen Sarah en Mary precies daarom wel wat sterker uit de verf, als compensatie voor het verleden.”
Muziek speelt een grote rol in je boek. Wat moeten we ons voorstellen bij de traditionele fiddlemuziek waar je het over hebt?
Volders: “De grootste fiddler is ongetwijfeld Bill Stevens. Van hem staat een en ander op You Tube De eerste pelsjagers die naar de Yukon afzakten, kwamen van de Orkney eilanden. Ze brachten hun fiddle en hun traditionele muziek mee die een symbiose aanging met de muziek van de mensen die er al woonden. Die Athabascan fiddle music bestaat nog steeds, al wordt de druk van buitenaf steeds groter. Zo hoorde ik over een fiddler die kloeg dat zijn kleinzoon alleen nog naar Eminem luistert. Die man was daar echt het hart van in omdat hij besefte dat als zijn kinderen en kleinkinderen de traditie niet doorgeven, ze gewoon zal sterven.”
—
Eerder verschenen in Knack
