Bewondering en bevlogenheid maken indruk
[Recensie] David Van Reybrouck doet ons likkebaardend afwachten op het vervolg van zijn magnum opus Congo: een geschiedenis. Hij besteedde de laatste jaren namelijk zijn tijd aan onderzoek en interviews voor een nieuw werk over Indonesië, en verwijst hier ook naar in enkele van zijn odes die nu zijn opgenomen in deze verzamelbundel, en vooraf werden gepubliceerd in de Nederlandse krant De Correspondent. Naast kritisch kijken naar onze koloniale geschiedenis is hij nog van andere markten thuis: hij schreef al enkele romans, ook poëzie en nu breekt hij een lans voor de lyrische bewondering en bewieroking in de journalistiek, zoals “alleen nog een wielerjournalist nog een Ronde van Vlaanderen kan bejubelen” en niet alleen op de kritiek te focussen.
Die lofredes kunnen gaan van de vriendschap met een ex-lief, via politieke helden tot het verheffen van de schoonheid van een aantal kunstwerken. Die ode aan dat ex-lief werd veel gedeeld op Facebook en daar begint deze bundel ook mee: “Het is toch niet omdat een relatie voorbij is dat de vriendschap ophoudt?’ De odes brengen zowel de bekende thema’s van Van Reybrouck aan bod, zoals de democratie (‘Ode aan Kofi Annan’), Europa (‘Ode aan de broederlijkheid’) als de meer persoonlijke kant van zijn persoon. Hij is een liefhebber van vele soorten kunst en kan zich volledig laten gaan over een choreografie van Anne-Teresa De Keersmaeker, de etsen van de vermaarde kunstschilder William Turner, de composities van Arvo Pärt, en een oud onbekend Amerikaans R&B-liedje uit 1964 van Wendy René. Hij wil de pracht tonen van het oude tapijt van Bayeux of het ongelooflijke talent van kunstschilder Sam Dillemans. Ook al zal je als lezer niet altijd zijn smaak delen, de passie en de lyrische stijl waarmee hij zo gemakkelijk lijkt te schrijven, slepen je mee in zijn leefwereld en doen je zijn gevoelens maar al te goed begrijpen. Hij ontleedt de dingen en bewierookt ze nadien in liefhebbende bewoordingen.
Hij heeft een zwak voor oude waarden en emoties die terug traditie zouden moeten worden, en die we bijna zijn kwijt gespeeld. Dankbaarheid ten opzichte van zijn poetsvrouw bijvoorbeeld, aan wie hij een ode opdraagt, of toegeven dat hij spijt had van iets dat nu bijna twintig jaar geleden is gebeurd. Daarmee komt de auteur ook heel dicht bij zichzelf en laat hij zijn lezers meekijken in zijn persoonlijke leven en zelfs in zijn ziel, als hij het heeft over zijn kwetsbare kant. Zijn gedicht Ode aan de ongeboren kroost is een voorbeeld hiervan:
“Soms zie ik hen spelen op het lege tapijt
kerstbomen draag ik ongetooid weer buiten
op familiefoto’s van vrienden herken ik hen
aan lange tafels vol fruit zitten ze in hun blote buik”
Bovenal zoekt de bundel het positieve en het vrolijke gevoel op wat in deze polariserende tijden als balsem op de ziel kan werken. Toch is er ook de Ode aan Parijs die de aanslagen in Parijs van 2015 als onderwerp heeft, en kruipt de meehollende actualiteit zo mee in de bundel. Uiteraard kon de auteur niet anders om in zulke extreme situaties daar ook bij stil te staan. Hij roept echter duidelijk op om terug stil te staan bij het verleden van waar we komen, te genieten van wat we hebben en open te staan voor oplossingen voor de grote problemen van vandaag en onze toekomst, van wie ze ook komen. Verrassend genoeg ook van religieuze en geëngageerde voorbeelden van hem als de Britse Karen Armstrong, expert en auteur over religie, de Franse boedhist Mathieu Ricard of zelfs paus Franciscus, van wie sommige teksten hem meer doen dan de Europese politici.
Meer broederlijkheid en verdraagzaamheid zijn nodig volgens hem. Als je deze bundel hebt dichtgeslagen, ben je onder de indruk van zoveel bewondering en bevlogenheid en in staat om het leven weer wat lichter tegemoet te treden.
—
Eerder verschenen op Hebban
