Inhoudelijk heeft dit verhaal zeer veel te bieden
“Je kunt niet wegblijven. Je bent het aan haar verplicht. Om wie ze was. Om wie wij waren.”
[Recensie] Gerda Van Erkel ken ik vooral als auteur van jeugdboeken. Ik was dus heel benieuwd naar Om wie wij waren, haar recentste literaire roman. De mooie stijlvolle kaft maakte mij ook nieuwsgierig, wat is het verhaal van die vrouwen? Na een boeiende leeservaring begrijp is zeker de keuze voor deze boekomslag, zo mooi.
Het verhaal bestrijkt de periode van 13 tot 21 september 2018. Van de dag dat Paulien de ogen van Mila sluit tot de dag van de begrafenis. Paulien verwittigt Ishtar, Mauro en Berten. Vanuit haar appartement in Antwerpen, met uitzicht over de Schelde, blikt ze terug op het verleden en zet het verhaal van hun bijzondere vriendengroep op papier. Vanaf het begin moet je als lezer je aandacht er goed bijhouden. De constante afwisseling tussen heden en verleden, tussen de huidige situatie van Paulien en haar mijmeringen, is aanvankelijk verwarrend. En dan zijn er ook nog aparte hoofdstukken in de hij/zij-vorm geschreven over de vrienden. De onderlinge en complexe verhouding tussen de personages wordt langzaamaan wel duidelijk.
Paulien groeit op in Borgerhout, waar haar ouders een traiteurzaak hebben. De moeder ergert zich constant aan de migranten die hier nachtwinkels openen, die andere gewoontes hebben, die een andere huidskleur hebben. Vriendinnetje Ishtar is niet welkom bij Paulien thuis. In de beginperiode van het verhaal, de periode van de lagere school, komt Mila letterlijk en figuurlijk tussen Paulien en Ishtar lopen. Mila is haantje-de-voorste, eist graag de aandacht op. Ook Mauro, met Italiaanse roots, en Berten, een rustige jongen, krijgen toegang tot het vriendengroepje. De dood van Mila’s vader zorgt voor een mooie en bijzondere verbinding, maar ook voor nieuwe verhoudingen binnen de vriendschap.
Ik ga hier niet te veel van het verhaal prijsgeven, dat laat ik de lezer graag zelf ontdekken. Maar Paulien, Ishtar, Mila, Berten en Mauro blijven steeds in elkaars schaduw, soms heel dichtbij, soms ook veraf. Huwelijken, kinderen, verhuizingen,… Keuzes die gemaakt worden, of juist niet gemaakt worden. Gevoelens die uitgesproken en ingehouden worden.
“De kinderen hebben ons gescheiden, zoals de dood ons verbonden heeft en nu weer samenbrengt.”
Waarom sterft Mila? En brengt haar dood iedereen uiteindelijk weer samen of juist niet? Om wie wij waren is een zeer rijk verhaal. De culturele verschillen zijn zeer goed in het boek verwerkt. Verschil in afkomst en achtergrond kan voor problemen zorgen, maar ook voor verbinding. Ook de emoties worden knap in beeld gebracht. ‘Houden van is ook loslaten’.
Gerda Van Erkel heeft geen gemakkelijk verhaal geschreven. De structuur is toch wel vermoeiend voor de lezer. Maar de concentratie en aandacht worden rijkelijk beloond! Inhoudelijk heeft dit verhaal zeer veel te bieden en de schrijfstijl is van hoog niveau. De mooie integratie van muziek was voor mij zeker een pluspunt. Dear Father van Jonathan Livingston Seagull blijft me ontroeren. Maar La Quête van Jacques Brel was de grote verrassing. Deze liedjestekst vat eigenlijk het hele verhaal samen, subliem! En dan nog het verhaal van de Zeekoning, verwijzend naar de vader van Mila. Knap gedaan, puur genieten. Dit intense verhaal over vriendschap en verlangen naar verbinding geef ik graag 4 mooie sterren.
“Vrienden lopen niet weg, zelfs als ze sterven blijven ze de draagbalken van wie je geworden bent.”
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
