Verder leven na een ingrijpende gebeurtenis
[Recensie] De inleiding van Omgaan met verlies en rouw heeft een persoonlijke toon waarin auteur Barbelo Christina Uijtenbogaardt zich bewogen tot de lezer richt. Zij wil hem/haar echt iets meegeven om na het overlijden van een geliefde de draad van het leven weer op te pakken. Vanaf 1992 gaf Uijtenbogaardt als pedagoog stervensbegeleiding aan kinderen en volwassenen.
Het is goed dat Uijtenbogaardt benadrukt dat rouw altijd persoonlijk getint is. Allerlei modellen en overzichten in de literatuur suggereren soms dat een bepaalde vorm min of meer gebruikelijk is en dat het zo ‘hoort’. Ook de volkswijsheid laat mensen vaak merken dat rouw in de eerste fase een bepaald gedrag met zich meebrengt en dat mensen deze weg min of meer behoren te bewandelen. Ten dele en voor een aantal mensen gaat dat op maar dat is lang niet altijd het geval want rouw is zo verschillend als mensen ten opzichte van elkaar verschillen. Daarom zegt de auteur ook terecht: “Iedereen rouwt anders en dit is ook goed”, pagina 17.
Er is tegenwoordig allerlei hulp beschikbaar in de vorm van literatuur en psychologische begeleiding. Het zijn “kansen voor het verlichten en verkorten van jouw rouwproces”.
In het boek wordt kort en helder uitgelegd wat rouw en verlies inhouden. Goed is dat de auteur laat zien wat rouw belast en niet ten goede komt terwijl rituelen rouw kunnen verlichten. De auteur laat zien dat hier in allerlei vormen van therapie aandacht aan wordt besteed.
De auteur stelt zichzelf ook kwetsbaar ook in haar eigen verhaal over een verdronken zusje. Dit geeft het boek een persoonlijke inslag en al zal ieders verhaal altijd ánders zijn, het is wel een verhaal waarmee de lezer zich min of meer mee kan identificeren en z’n eigen beleving mee kan vergelijken.
In het rouwproces komen de bekende fasen van Kübler-Ross ter sprake. Zij was destijds in de jaren 60 zo’n beetje de eerste die de verschillende stadia van rouw onder woorden heeft gebracht in vijf stadia: ontkenning, boosheid, marchanderen, depressie of verdriet, aanvaarding. Inmiddels hebben de wetenschappelijke ontwikkelingen niet stil gestaan en zijn er andere benaderingen ontstaan die soms dynamischer zijn en meer ruimte laten voor de persoon en z’n eigen invulling van rouw. Ook wordt er tegenwoordig gesproken over mogelijke rouwtaken: aspecten van het leven die om aandacht vragen.
Het is jammer dat de auteur hier geen aandacht aan besteedt zodat zij de indruk wekt dat er na Kübler-Ross geen andere visies zijn ontstaan die ook hun waarde hebben. Van een professioneel iemand had dit wel verwacht mogen worden en het was de dynamiek van het boek ten goede gekomen.
De stervensbegeleiding wordt te ‘mooi’ beschreven als een afronding van het leven. Doet dit recht aan de harde en soms hartverscheurende werkelijkheid waarin een mens met pijn en moeite bij z’n levenseinde komt? Het lijkt mij dat veel mensen zouden wensen dat sterven zo goed zou zijn. Ook vraagt dit wel om een bepaalde ontwikkeling van mensen en niet iedereen is daartoe in staat.
Al met al is het zeker een aardig boek en voor iemand die nog vrijwel niets heeft gelezen over deze thematiek, bevat het veel introducerende informatie.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
