Donkere blik op de toekomst
[Recensie] Peter Warren Finlay (Adelaïde, 1962) is een Australische auteur, DBC Pierre zijn pseudoniem. Dirty But Clean (DBC) (smerig maar schoon, of niet meer verslaafd) en Pierre is de bijnaam die hij van zijn vrienden kreeg. Hij groeide op in Mexico in een rijke Britse gemeenschap en hij voelt zich daardoor meer Mexicaan dan Australiër. Door de politieke situatie in Mexico verloor zijn familie haar fortuin, de start van een problematische periode voor Peter: hij is drugs- en gokverslaafd geweest. In januari 2003 verschijnt zijn eerste roman, een zwart humoristisch verhaal: Ondertussen in Dopamine City verscheen in januari 2021, uitgegeven bij Uitgeverij Podium.
“Want het volgende beeldscherm maakt het makkelijker, en dat daarna nόg makkelijker, totdat we zelf helemaal buitenspel staan. En dit nog het enige is wat we hebben. Onze enige vrije ruimte. Er valt niets meer te delven. We hebben het erfzilver lepel voor lepel verkocht. Alle plaatjes uit onze boeken geveild. Het land, de zee, het dierenrijk en de bomen kaalgevreten.”
Environmental Services van Octagon, een duister bedrijf dat de volledige macht in handen heeft, de Big Brother in een Amerikaans stadje. Zij stellen zo weinig mogelijk mensen te werk: machines nemen alles over. Dit is het verhaal van Lon Cush, ex-rioolwerker, vader van een zoon en een dochter en weduwnaar. Het solo-ouderschap is niet aan hem besteed: de relatie met zoon Egan is stroef en Shelby, zijn vroegrijpe dochter zorgt voor heel wat problemen. Door het verlies van zijn werk dreigt hij de voogdij over zijn kinderen te verliezen aan zijn schoonmoeder. Kortom: conflictsituaties zijn legio. Een slaande ruzie met Shelby zal hun leven voor goed veranderen: dochterlief krijgt haar smartphone. Vanaf nu zijn zij de speelbal van een van de onstuitbare digitalisatie. ESvO heeft via een app een bizar puntensysteem ontwikkeld: bij een te lage puntenstand verlies je heel wat faciliteiten. Je kan je huis verliezen of je krijgt maar één biertje in het café, of alleen maar frisdrank. Je kan zelfs overledenen op een virtuele manier terug in je leven brengen, een mogelijkheid waarvan Lon gebruik maakt om zijn overleden vrouw terug te zien. Bizar.
“Nu ligt de oude garde ’s nachts te grienen, ze zien dat het spel de techniek voorbij is, hoe het brein zich omvormt, hoe de strijd zich verlegt naar de natuur, neurochemie, invloed. Neem een willekeurig menselijk strijdtoneel, overal wordt nu gevochten om gebied in de hersenen, en het wapentuig is het scherm in je hand.”
“Jeugd tegenwoordig. Fotootjes van zichzelf verspreiden. Fotootjes van anderen. Nauwelijks anderhalve eeuw sinds het ontstaan van de fotografie, langer heeft de mens niet nodig gehad om zo diep te zinken. Verdwaald in eigen spiegelbeeld. Geabsorbeerd en voor niemand meer van enig nut.”
Niet alleen het verhaal is bizar, maar ook de manier waarop de auteur zijn boek presenteert. Op een kwart verandert de bladspiegel: plots worden we als lezer geconfronteerd met twee kolommen: zeer ongewoon en uiterst vermoeiend! Als je dan ook nog bedenkt dat in de rechterkolom voortdurend de meest bizarre en genummerde berichtjes verschijnen wordt het wel heel onoverzichtelijk.
“ 267914296 Een panel van toptandartsen heeft zorgen geuit over het groeiende aantal patiënten die denken dat ontstoken tandvlees het gebit witter maakt.”
De hoofdthema’s in deze zwarte roman zijn het ongecontroleerde gebruik van het internet, waardoor een onafgebroken stroom van de meest onwaarschijnlijke berichten op het beeldscherm verschijnt en de onstuitbare macht die IT-bedrijven, via tot in de finesse uitgewerkte algoritmen, gaan uitoefenen op het sociale, maatschappelijke, maar vooral het privéleven van de burgers. Wat dat betreft slaagt DPC Pierre volledig in zijn opzet. De manier waarop hij dit doet is voor discussie vatbaar want de auteur sleurt ons mee in een bos waarin je als lezer vaak de bomen niet meer ziet, laat staan dat je de juiste weg nog kan volgen. Volgens de schrijver is het een “River of no return”: de informatiestroom (inclusief fake-informatie) op het WWW is ingezet en is niet meer te stuiten.
Het is moeilijk om dit boek bij een categorie te plaatsen: een roman? toekomstgerichte roman? science fiction? Ik zou dan kiezen voor een roman met SF-toetsen, met in het achterhoofd het feit dat de science fiction van vandaag wel eens de werkelijkheid van morgen kan zijn. Een page-turner is het zeker niet. Bij mij is het binnengekomen in stukken en brokken, vaak, te vaak pagina’s herlezen, wat de vlotheid en de continuïteit zeker niet bevordert.
Dopamine is een neurotransmitter, boodschappersstofje in de hersenen. De taak van deze boodschapper zorgt er voor dat we ons tevreden en beloond voelen, maar wordt niet constant aangemaakt. De stof komt vrij bij handelingen zoals eten, sport, seks, drugs, lezen. Bij mij is tijdens het lezen van dit boek alvast geen dopamine vrij gekomen. Ik kan mij dus niet tevreden voelen en mijn verwachtingen zijn niet uitgekomen. Van een voormalige Booker Prize winnaar mag je meer verwachten.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
