Verhalen uit het onderbewuste
[Recensie] Onderwaterverhalen zijn geen verhalen die zich letterlijk onder water afspelen. Het zijn verhalen die zich in het onderbewuste van mensen afspelen. Bron van inspiratie zijn de uitspraken van de Zwitserse psycholoog Carl Jung. Tijdens het interview geeft Riem aan dat ze geïnspireerd werd door de onderwaterwereld, de wereld waarin het onderbewuste van mensen onzichtbaar met elkaar verbonden is. Het gevoel dat we als mensen niet alleen zijn op de wereld, maar dat we met elkaar samen zijn. Dit heeft ze vertaald naar de verhalen in haar verhalenbundel.
In de twaalf verschillende verhalen lezen we over uiteenlopende personages die op hun beurt te maken hebben met eenzaamheid of angst. De personages zoeken naar verbondenheid, maar voelen zich niet op de juiste plek om die verbondenheid aan te gaan. In de diepere laag, in het onderbewuste, zijn ze meer verbonden dan ze denken. Ze zijn onzichtbaar verbonden in emotie, in herinnering of in gedachten.
Het is te zien in de bomen die als motief in de verhalen terugkomen. De boomwortels wortelen onder grond door, vaak zo ver dat ze ondergronds verbonden zijn met andere bomen. In de bundel beschrijft Riem op prachtige wijze het decor waarop de verhalen zich afspelen, bomen komen in verschillende gedaanten in de verhalen terug als motief. Zo lezen we onder andere over woudreuzen, platanen, sequoia’s en cipressen.
Favoriete verhalen
Een van mijn favoriete verhalen is het verhaal Strandnacht. Het is geschreven in toneelvorm en schetst de dialoog tussen twee personen die elkaar jaren niet hebben gezien. Ze ontmoeten elkaar op het strand en halen herinneringen op. De avond gaat over in nacht en ondanks dat ze elkaar jaren niet hebben gezien wordt het gesprek steeds persoonlijker en intenser. Prachtig hoe Ineke Riem ook in dit verhaal op subtiele wijze de verbondenheid op verschillende manieren heeft verwerkt. Na haar uitleg tijdens het interview heb ik verhaal nogmaals gelezen en ik vind het er alleen maar mooier op worden.
Daarnaast is er nog Bericht uit de onderwereld. Het verontrustende verhaal is zwaarder dan de andere verhalen. Ik vind het zo prachtig omdat het gevoelig, intens en oprecht is. Meer woorden kan ik er niet voor gebruiken, het is een verhaal dat echt zelf gelezen moet worden.
“Als ik rondkijk in mijn innerlijk zie ik oprukkende woestijnen. De heidevelden zijn dor, er groeit geen gras meer op de heuvels. De Sahara heeft de Middellandse Zee, het continent en Het Kanaal overgestoken. Ik zou willen dat het ging regenen, maar de wolken luisteren niet.”
Onderwater
De manier waarop Ineke Riem de motieven in het verhaal heeft verwerkt is subtiel, maar zichtbaar. Het zijn niet alleen de bomen, maar het is ook Atlantis, de zeemeerminnen, de walvissen (het geluid, hun ziel). Ook de schelpen die in de verhalen terugkomen, maar ook als illustratie zijn opgenomen in de bundel zijn een waardevolle aanvulling. Het maakt alle verhalen tot een eenheid, het maakt de verhalen tot wortels van een boom.
Ze zijn verbonden.
Twaalf verhalen, twaalf verschillende verhalen die op een andere manier indruk maken. Het dwingt je tot het nadenken over je eigen positie in de wereld, op welke wijze je verbonden bent en of je je daar wel van doordrongen bent. Het is een prachtige bundel, het lezen maar nog meer het herlezen waard.
—
Eerder verschenen op Boekenz
