"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Ontwaak zonder mij

Woensdag, 13 mei, 2020

Geschreven door: Marilou Nillesen
Artikel door: Bren De Wit

Courtisane in Parijs

[Recensie] Marilou Nillesen is historicus, journalist en onderzoeker en al haar hele leven lang verliefd op de stad Parijs. Ze deed voor deze novelle onderzoek naar de levenslijn van de bekende courtisane Esther Lachmann uit de negentiende eeuw. Esther is geboren op zeven mei in het jaar 1819 in een Joodse getto in Moskou. Absoluut geen makkelijke start van haar leven dus. Haar moeder was Duitse en haar vader Pools, die het bestaan hebben geleden als voddenhandelaren, zonder dat er sprake was van een huis om in op te groeien. Altijd maar onderweg. Je zou denken dat Esters leven hierdoor al gelijk zou zijn uitgestippeld in die tijd vol armoede. Toch besloot zij op behoorlijk jonge leeftijd dat zij haar leven in eigen hand ging nemen en weigerde om ooit nog in armoede te zullen moeten leven. Ze komt op zeventienjarige leeftijd haar eerste man tegen, Antoine François Hyacinthe Villoing, een Franse kleermaker die over de wereld rondtrekt. Hij vertelt haar over zijn geboortestad Parijs en Esther besluit gelijk met hem te trouwen. Ze moet en zal wegkomen uit Moskou en een leven opbouwen in Parijs. Antoine lijdt aan de ziekte tuberculose, maar dat lijkt haar niet te deren. Echter komt hij zijn belofte om haar mee te nemen naar Parijs niet na, waardoor zij besluit in haar eentje op achttienjarige leeftijd zelf ernaar af te reizen. Hiermee laat ze haar man en pasgeboren zoontje alleen achter. Ze kijkt niet meer om en zal haar zoon ook niet zien opgroeien. Maar dat lijkt haar niet te raken…

Esther Lachmann is een ongelooflijk slimme, slinkse, keiharde en dappere vrouw. In haar eentje weet ze in haar levensonderhoud te voorzien door met allerlei mannen naar bed te gaan. Al snel weet ze daarin behoorlijk gewiekst te worden. Dan wordt ze op een nacht uit de koets van een klant gegooid na de daad te hebben verricht en besluit en belooft ze zichzelf ter plekke dat zij precies daar, op die plek aan de Champs-Elysees, ooit haar huis te zullen laten bouwen. En niet zomaar een, nee het zal haar eigen stadspaleis gaan worden en niks of niemand zal haar daar in tegen kunnen houden. Ze weet zich al snel te ontpoppen tot een zeer invloedrijke vrouw. De manier waarop zij haar doelen weet te bereiken is echter zo vreemd en al net zo bizar als de keuzes die zij in haar leven maakt.

“Zij heeft de touwtjes in handen en dat geeft haar een heerlijk gevoel. Om boven op de apenrots te staan, ver verheven boven mannen – die weerloze wezens die haar op een onzichtbaar schild hijsen; daar is het haar om te doen. Macht boven geld.”

Tijdens het lezen van het boek leer je meer over deze nogal aparte en keiharde vrouw, maar ook leer je de auteur kennen. Marilou verteld over haar eigen ervaringen uit haar leven en tijdens haar onderzoek in Parijs naar de courtisane, en tegelijkertijd geeft ze je als lezer ook nog de informatie die zij daarbij aantreft, haar mening en gedachten daarover. Dat Esther Lachmann een vriendelijke vrouw is geweest is absoluut niet te zeggen, tegenwoordig zouden ze zo iemand het etiket ‘sociopaat’ opplakken, vermoed ik. Ze handelt keihard en meedogenloos zonder ook maar een moment spijt te hebben van de geruïneerde harten van menig man en kind. Het enige wat voor haar belangrijk lijkt te zijn, zijn macht en rijkdom en daarvoor gaat ze ver, heel erg ver. En dat in een tijd waar vrouwen eigenlijk niets te zeggen hebben en de wereld nog echt wordt gedomineerd door de man. Hierdoor heeft Esther Lachmann echter wel veel betekend voor de emancipatie van de vrouw. Hoe ze dat doet, je kan het ermee eens zijn of niet, interessant is ze zeker weten. Ikzelf zou het in ieder geval absoluut niet met haar hebben kunnen vinden, dat weet ik wel.

Boekenkrant

“Minderwaardige schepsels die hun macht en invloed ook op cultureel gebied te danken hebben aan hun vermeende schoonheid, charme en hun vermogen mannen te verleiden. Hautain, neerbuigend en geheel passend in de denkwijze van die periode.” -Hoe de gebroeders Concourt dachten over vrouwen.

Marilou Nillesen heeft met deze novelle absoluut een interessant verhaal weten neer te zetten, het was niet alleen door de kleine omvang ervan dat ik het zo snel uit had, maar haar schrijfstijl is ook zeer vloeiend, waardoor je door het verhaal heen vliegt. Een nadeel aan het boek vond ik wel dat er niet echt duidelijke hoofdstukken waren, het waren meer paragrafen met soms een titel en dan ging het weer verder. Dit vond ik wel wat jammer, maar dat deed gelukkig niets af aan het verhaal. Ik heb absoluut meer geleerd over de bekende courtisane uit de negentiende eeuw. Aan de ene kant heb ik respect voor Esther Lachmann hoe ze keer op keer weer omhoog wist te klimmen en haar mega doorzettingsvermogen, maar aan de andere kant vind ik het maar een egoïstisch gemene bitch. Ik vermoed dat meerdere mensen dat wel met me eens zullen zijn als ze dit verhaal over haar hebben gelezen.

Het verhaal van de auteur zelf over haar verblijf in Parijs wist me te boeien. Het is leuk opgezet en zeker interessant om te lezen. Ik kan het daarom ook echt aanraden aan de mensen die van dit soort lectuur houden. Ik ben erg benieuwd of er meer werk van Marilou uit gaat komen, want ik zou het zeker lezen.

Eerder verschenen op Perfecte Buren