De geschiedenis van Nederland in de steentijd
[Signalering] De archeologie heeft in de afgelopen decennia een snelle ontwikkeling doorgemaakt. Louwe Kooijmans heeft op basis van de nieuwste inzichten geprobeerd een synthese te schrijven van de Nederlandse prehistorie tot aan de vestiging van de hunebedbouwers in het gebied van het huidige Nederland. Het resultaat is buitengewoon geslaagd.
Aan de hand van concrete vondstcomplexen en de nieuwste natuurwetenschappelijke inzichten wordt de ontwikkeling van de mens vanaf de eerste mensachtigen geschetst. Daarbij is het van belang dat het huidige Nederland zich gedurende deze hele periode aan de uiterste marge van het menselijke bewoningsgebied bevond. De bewoners van deze regio kwamen als immigranten die afkomstig waren uit Afrika. De eersten waren de Neanderthalers, die gevolgd werden door de moderne mens, de zogenaamde Cro Magnon-mens. De geestelijke superioriteit van de laatste is lange tijd als een gegeven beschouwd, maar dit wordt nu, ook door Louwe Kooijmans, sterk gerelativeerd. Exemplarisch hiervoor is de ontmoeting van Neanderthaler en Cro Magnon-mens die is afgebeeld op de cover. Maar om het uitsterven van de Neanderthaler te verklaren, grijpt ook Louwe Kooijmans terug op de mogelijkheid dat diens concurrent ‘grotere cognitieve eigenschappen’ zou hebben bezeten. De voor het Neolithicum kenmerkende landbouw en veeteelt kwamen tot ontwikkeling in het Nabije Oosten. Op basis van DNA onderzoek kan nu met zekerheid worden gesteld dat het Europese Neolithicum werd gevestigd door pionier-kolonisten uit het Nabije Oosten. Het is niet ontstaan door adaptatie van landbouw en veeteelt door de inheemse jager-verzamelaars.
Datzelfde geldt ook voor de komst van de trechterbekercultuur naar Nederland. De enige belangrijke uitzondering op deze algemene ontwikkeling is het ontstaan van de semi-agrarische levenswijze van de Swifterbantcultuur.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
