Weemoedig en universeel menselijk verhaal
[Recensie] Deze roman is het laatste werk van Kent Haruf, hij overleed een dag nadat hij het typoscript had ingeleverd bij zijn uitgever, dit geeft het boek iets extra’s mee. Het thema lijkt hiermee een voorbode van zijn eigen einde.
Een ogenschijnlijk vanzelfsprekend verhaal van twee mensen die door het lot verbonden worden krijgt een bizarre wending. De twee, Addie Moore en Louis Waters kennen elkaar al jaren, het zijn buren. Hun partners leven niet meer en op een dag trekt Addie de stoute schoenen aan en stelt Louis voor de nacht bij haar door te brengen, om te praten. Een opmerkelijk voorstel, maar zoals de auteur de boodschap brengt klinkt het heel natuurlijk, de nacht kan lang en eenzaam zijn wanneer je alleen bent.
“Ja. Ik heb een soort voorstel. Oké. Geen aanzoek zei ze. Dat had ik ook niet gedacht. Maar het lijkt er wel op. Ik weet alleen niet of ik het over mijn lippen kan krijgen, ik heb ineens koudwatervrees. Ze lacht een beetje. Dat lijkt ook wel een beetje op getrouwd zijn, hè? ”
Louis verschijnt op een avond met een logeertasje bij zijn buurvrouw. Het begin is wat ongemakkelijk ondanks de souplesse waarmee Haruf het proces beschrijft, aan de ene kant is er de vanzelfsprekendheid en aan de andere kant de ongewoonheid van de situatie. Enige discretie is gewenst, want wat zal de buurt ervan denken wanneer Louis ‘s avonds laat op bezoek gaat bij Addie? Geroddeld wordt er toch, oplettende buurtbewoners merken heus wel dat hun buurman erg veel energie heeft wanneer hij de hele nacht niet thuiskomt. Langzamerhand laten ze hun voorzichtigheid varen.
Tijdens hun gesprekken komt hun verleden tot leven. Het decor is Holt, een fictief stadje in Colorado. Beiden durven zich uit te spreken.
“Wat zou je verder nog willen weten? Waar je vandaan komt. Waar je bent opgegroeid. Hoe je als meisje was. Wat je ouders voor mensen waren. Of je broers en zusters hebt. Hoe je Carl hebt leren kennen. Hoe je relatie met je zoon is. Waarom je in Holt bent komen wonen.”
Ook zaken die gevoelig liggen komen aan de orde, af en toe wordt een vraag ervaren als te dichtbij en dat veroorzaakt irritatie en onzekerheid. Dit kan echter niet verhinderen dat de logeerpartijen door blijven gaan, hun relatie verdiept zich. Al die gesprekken geven een intieme blik op de levens van de twee geliefden, wat eerst slechts een gerucht was wordt nu een coherent verhaal over echtbreuk, dit betreft een escapade uit Louis’ verleden. Maar zo in het veilige donker kan hij erover vertellen. Genegenheid is er, seks speelt geen enorme rol, het gaat meer om andere intimiteit en verbondenheid.
Hun samenzijn was allang niet meer beperkt tot nachtelijke sessies, er kwamen uitstapjes met Addie’s kleinzoon en er kwam een hond. Deze gebeurtenissen worden zorgvuldig ingeleid, voorbereid en uitgevoerd en zorgen voor een sterke verbondenheid tussen Louis, Addie en haar kleinzoon. Dat de buurt lucht zou krijgen van hun relatie en hierover schande uitroepen wisten ze, maar dat familie ook problemen zou hebben met de situatie was niet voorzien. Hoe het proces van die afkeuring in zijn werk gaat is uiterst gewiekst en meedogenloos. Eigenlijk is het een universeel gegeven, maak mensen afhankelijk en schuw daarbij geen enkel middel, puur machtsmisbruik. Des te schrijnender is dan ook de brute kracht waarmee de zoon van Addie de zaak op scherp stelt. Hij misbruikt zijn macht als zoon en maakt hiermee de liefde van Louis en Addie onmogelijk. De twee hebben hierop in eerste instantie geen antwoord. Door omstandigheden moet het tot een breuk komen en aan hun fijne tijd komt een einde.
Dit boek is een echte parel, eentje waarin je je mee laat trekken de diepte in en waarin je volledig kunt meeleven. Alle gevoelens komen aan bod: verbazing, vreugde, liefde, warmte, boosheid en vooral compassie. Het is een staaltje van verbeelding van de auteur en ik ben benieuwd naar zijn andere romans, deze stijl smaakt beslist naar meer Haruf, hij laat de mens laat zien in al zijn kwetsbaarheid en macht.
—
Eerder verschenen op Metdeneusindeboeken
