Wanneer volwassen worden een bijna onmogelijke opgave is…
[Recensie] Alweer zo’n mooie roman van Carson McCullers! Van de drie tot nu toe gelezen spant Op jouw bruiloft de kroon, waarmee de andere twee Het hart is een eenzame jager en De ballade van het treurige café maar een heel klein beetje van de troon gestoten worden. De vraag is of je een boek mag vergelijken met ander werk van de auteur en toch ontkom je daar niet aan. Thema’s, stijl en couleur locale uit de andere twee boeken spraken me enorm aan. Het is puur genieten van de broeierige, melancholieke sfeer in het zuiden van de V.S. Ook in dit boek brengt de ambiance je meteen in de juiste stemming het verhaal te lezen van een jong meisje dat op de rand staat van volwassen worden. De warme, geborgen sfeer waarin Frankie leeft is vooral te danken aan Berenice, de zwarte kokkin, die haar alle nodige liefde en warmte geeft. Daar in die knusse keuken zitten ze vaak met z’n drieën, John Henry, Frankie’s zesjarige neefje is er ook bij. Frankie is twaalf en voor haar leeftijd erg lang, het wordt haar regelmatig ingewreven dat ze fysiek zo afwijkend is, dan probeert ze gebogen te lopen.
“Ze stond voor de spiegel en ze was bang. Frankie werd die zomer beheerst door angsten, en een van die angsten kon je uitrekenen met papier en potlood. Die maand was ze twaalf en vijf zesde. Ze was bijna 1,66 lang en ze had schoenmaat 38. Het afgelopen jaar was ze zes centimeter gegroeid, dar schatte ze tenminste. Die etters van zomerkinderen riepen haar al na:’Is het koud boven?’ En ze kromp ineen van het commentaar van volwassenen.”
Ondanks de zorg van Berenice, die vaak heel begripvol is, kan Frankie niet gelukkig zijn. Ze is opstandig en neemt risico’s waardoor ze zich dan weer slecht voelt. Haar ultieme droom is het vieren van de bruiloft van haar broer Jarvis en daarna met het jonge stel vertrekken. De titel zegt het al, de bruiloft speelt een belangrijke rol, maar vooral in Frankie’s dromen. Ze zit er vol van en vertelt iedereen over haar plannen. En natuurlijk is er een jurk nodig voor het feest! Helaas misstaat het exemplaar, dat ze alleen is wezen kopen, haar volgens Bernice en de jurk kan niet meer geruild omdat hij afgeprijsd was. Voor het stakerige meisje met haar lange ledematen lijkt een leuke jurk niet eenvoudig te vinden. Ze heeft ook nog eens heel ruwe ellebogen! Gelukkig is daar Bernice, zij maakt door wat aanpassingen de jurk tot een echte feestjurk.
Een van de thema’s, misschien wel hét thema, is het verlangen.
“Nog schrijnender dan het verdriet over de grote afstand tussen haar en hen(broer en schoonzus tvl), in haar eentje. Bij dat nare gevoel kwam opeens een verhelderend idee in haar op, zodat ze opeens alles begreep en bijna hardop zei: Zij zijn mijn wij. Al die twaalf jaar dat ze had geleefd, tot gisteren nog, was ze alleen maar Frankie geweest.”
Innerlijke monologen maken haar lijden zichtbaar, toch kan ze haar verlangen niet goed onder woorden brengen. Een moeder heeft ze niet meer, die is gestorven. Haar vader, bij wie ze nog heel lang sliep omdat ze bang is, jaagt haar ‘de lange lijs’ het bed uit en ook Bernice kan niet precies aanvoelen wat er mis is met Frankie. Het kleine neefje is een heel lief, wijs en schattig jongetje dat de hele keuken ondergetekend heeft, hij adoreert haar.
Frankie is behalve lang ook stoer, ze is jongensachtig in haar gedrag en kleding. Het verhaal speelt zich af in 1944 en het nieuws over de oorlog volgt ze op de voet. Ze droomt over een heldendaad, ze wil haar bloed doneren aan gewonde soldaten, haar naam zal overal opduiken en haar bloed zal vele levens redden! Deze droom spat uiteen; ze willen haar bloed niet, ze is te jong. Soldaten in de stad prikkelen haar fantasie. Ze wil vertellen over de bruiloft, praten over de oorlog, want daar heeft ze een mening over, maar ook daar komt de eenzaamheid om de hoek kijken. Wat die mannen willen is allesbehalve onschuldig, dit avontuur krijgt nog een staartje waardoor het verhaal extra spanning krijgt.
Behalve de eenzaamheid en het verlangen zijn er ook de poëtische beschrijvingen van de landerige, lome sfeer die zo doen denken aan het zuiden van de V.S. De zoemende beestjes in de tuin, de geurende bloemen en de zachte vlinders geven perfect weer hoe traag het leven is wanneer je je moet aanpassen aan de augustuswarmte tijdens de hondsdagen.
In dit niet zo dikke boek worden meerdere onderwerpen aangekaart. Bernice is zwart en wanneer ze weer eens een gesprek hebben aan de keukentafel probeert ze Frankie uit te leggen hoeveel verschil er is tussen zwart en wit geboren zijn. Frankie wil niet vastzitten, Bernice zegt dat ontsnappen uit een zwarte huid niet mogelijk is en dat Frankie omdat ze wit is meer ruimte heeft om ergens uit te breken. Zware thema’s zijn dat en de manier waarop ze besproken worden, zo intiem aan de keukentafel, is heel integer. Rustig en helder beschreven met inzicht.
Deze schitterende roman is een aanrader voor iedereen die houdt van een coming of age verhaal en de speciale sfeer van het zuiden van de V.S. weet te waarderen. McCullers had zelf een niet zo’n gelukkig leven. Ze leed aan reuma en haar liefdesleven miste ook alle glans, haar huwelijk strandde. Later ze werd hevig verliefd op een vrouw, helaas werd deze liefde niet beantwoord. Iets van deze biseksualiteit is, niet zo expliciet, terug te vinden in Op jouw bruiloft’ Door niet alles te vertellen, maar gebruik te maken van suggestie wordt de roman erg krachtig.
—
Eerder verschenen op Met de neus in de boeken
