In de ongerepte natuur van IJsland
[Recensie] Arnaldur Indriðason is IJslands meest gelauwerde misdaadauteur die zowel in eigen land als ver daarbuiten een grote schare fans heeft. Zijn boeken zijn in vele talen vertaald en hij ontving een groot aantal prijzen. Deze grote bekendheid heeft hij vooral te danken aan de boeken waarin inspecteur Erlendur en zijn twee collega’s Elínborg en Sigurður Óli de hoofdrol spelen. Operatie Napoleon (1999) is een van zijn eerste boeken en werd in 2017 in het Nederlands vertaald.
Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog stort een Duits vliegtuig neer op de Vatnajökull gletsjer en verdwijnt onder de sneeuw. Een zoekactie die ernstig wordt belemmerd door de bijzonder slechte weersomstandigheden levert niets op. Pas jaren later ontdekt de Amerikaanse inlichtingendienst de juiste locatie van het vliegtuig en begint het Amerikaanse leger in het diepste geheim een bergingsoperatie.
Kirstín, juriste bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken, ontvangt een onheilspellend telefoontje van haar broer Elias die met een reddingsbrigade aan het oefenen is op dezelfde gletsjer. Hij vertelt haar dat hij Amerikaanse militairen heeft gezien. Als zij daarna niets meer van hem hoort, wordt zij ongerust en gaat op onderzoek uit.
Arnaldur Indriðason wordt geprezen om zijn ingetogen en krachtige schrijfstijl. De verhalen worden gedragen door de overtuigende beschrijvingen van vaak eenzame personages en de ongerepte natuur van IJsland wordt uitermate beeldend onder woorden gebracht. De dialogen zijn sober maar indringend. Indriðason gaat kritiek op de IJslandse samenleving niet uit de weg. Het resultaat: een groot aantal overtuigende thrillers.
Tegen deze achtergrond is het interessant een boek te lezen dat Indriðason bijna twintig jaar geleden heeft geschreven. Er zijn zeker contrasten. Operatie Napoleon mist de kenmerkende melancholieke sfeer uit zijn latere boeken. De stijl van Indridason is in de loop der jaren beschouwender en rijper geworden. Het verhaal heeft ook veel meer actie, iets wat in latere boeken ontbreekt. Het heeft iets weg van een actiethriller waarin Kirstín het goede belichaamt en het Amerikaanse leger het slechte. Dat laatste is Indriðason op een aantal 1-sterren recensies van Amerikaanse lezers komen te staan. Hun gekwetste superioriteitsgevoel weegt waarschijnlijk zwaarder dan het aanleggen van objectieve criteria bij het beoordelen van een boek.
Het verhaal is goed opgebouwd, heeft veel personages zonder dat het verwarrend wordt en boeit van begin tot einde. De uiteindelijke ontknoping is speculatief en waarschijnlijk gevoed door verschillende theorieën die beweren dat onder andere omstandigheden de Tweede Wereldoorlog anders zou zijn verlopen.
Operatie Napoleon is een evenwichtige thriller die de moeite van het lezen waard is maar waarin Arnaldur Indridason nog niet de rijpheid heeft die zo kenmerkend is voor zijn latere werk.
—
Eerder verschenen op Boeken- en Leesclub De Perfecte Buren
