"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Panda en het zwarte Dat

Zaterdag, 16 april, 2022

Geschreven door: Jasper Polane, Patrick Berkhof
Artikel door: Johan Klein Haneveld

Fantasievol toveravontuur doet aan Terry Pratchett denken

[Recensie] Een van de signalen dat de wereld van het Nederlandstalige fantastische genre zich aan het ontwikkelen is, is de groei van samenwerkingsverbanden tussen schrijvers (zo zijn er steeds meer die samen een boek schrijven) en het ontstaan van ‘gedeelde werelden’ – verhaaluniversa waar meerdere schrijvers aan bijdragen. Deze bestonden al langer in het Engelse taalgebied, maar nu zijn er bij ons kennelijk ook genoeg schrijvers met zoveel gedeelde verbeelding en passie dat ze enthousiast zijn over dezelfde wereld. De zwijgende aarde-serie is er een voorbeeld van, maar het project Dizary van uitgeverij Versa was er eigenlijk al net wat eerder. Jasper Polane is de tweede schrijver die naast initiatiefnemer Patrick Berkhof de wereld (of ‘wold’ moet ik eigenlijk schrijven) verkent. De vorm is opnieuw een novelle – dat maakt het mogelijk gaten te vullen die in de hoofdreeks zijn opengelaten en omgevingen te verkennen waarnaar alleen maar gehint wordt.

Deze novelle speelt zich af in Eteria, het rijk van torens en loopbruggen 500 meter boven Dizary waar tovenaars en weetkundigen zich bezighouden met hun experimenten. Panda is de dochter van een bekende tovenaar, maar wil zelf liever bioloog worden. Ze heeft een schildpad als huisdier en ze is de enige die nog weet dat die haar moeder is – bij een experiment met het ‘zwarte dat’ is zij veranderd en is haar bestaan uit ieders geheugen gewist. Ook uit dat van haar man. Panda zoekt, samen met mysterieuze kwelduivels die leven in de muren van hun toren, naar een manier om de schildpad weer terug te veranderen in haar moeder … Wat meteen opvalt is dat dit boek zich ontegenzeggelijk afspeelt in de wold van Dizary. De auteur heeft zich de wereld van Patrick Berkhof op een overtuigende manier eigen gemaakt. Van verwijzingen naar de Dizary-boeken en Acmala naar eigen toevoegingen: vuildimensies, monsterschildpadden, magische machines en ga zo maar door. Ik genoot van de geeky verwijzingen – zo is er een spreuk die verwijst naar een Marvelstrip en komen fans van ‘The Neverending Story’ ook een knipoog tegen. Er waren voetnoten en er werd gespeeld met de opmaak (een deel van het boek is wit op zwart gedrukt). Het deed me sterk denken aan Terry Pratchett en al haalde dit boek misschien net niet de combinatie van scherpe humor en maatschappijkritiek van de schijfwereldboeken, wat de sfeer betrof kwam het er heel dicht bij in de buurt. Hoofdpersoon Panda is innemend en haar avonturen worden met veel vaart verteld, waarbij uit het verzorgde taalgebruik en de overwogen woordkeuze duidelijk is dat de auteur met liefde aan zijn tekst gewerkt heeft. Er is hier geen sprake van gemakzucht en in mijn ogen bevestigt Polane opnieuw tot de top van de Nederlandse genreschrijvers te behoren.

Mijn enige redenen om niet een tien te geven aan dit boekje is dat ik tegen het einde de tekst wat vlak begon te vinden. De avonturen bleven spannend, maar het was nog sterker geweest als de humor nog wat scherper was geweest, of als ik meer had meegekregen van de emoties van de karakters. Nu is voor mij als schrijver de karaktertekening ook iets waar ik aan werk, maar hier merkte ik dat ik voor mijn gevoel nog wat op afstand bleef. Als ik nog wat meer in de huid van Panda had gezeten zou ik nog meer hebben meegeleefd. Dat neemt niet weg dat ik heel erg heb genoten van haar avonturen. Het einde van het verhaal is behoorlijk grootschalig, en het zou me niet verbazen als de hier beschreven gebeurtenissen weer terugkomen in volgende verhalen in de wold van Dizary. Ik ben benieuwd wie Patrick nog meer bereid vindt bij te dragen aan deze verhaalwereld – in combinatie met de zorg die hij besteedt aan de opmaak en vormgeving (de coverafbeeding is van Patrick Berkhof zelf) kan dit tot iets heel bijzonders uitgroeien!

Foodlog

Eerder verschenen op Hebban