Één dorp, twee werelden
[Recensie] Enkele decennia geleden was een streng gereformeerde opvoeding nog een goudmijn voor een schrijver. Als dan een hedendaagse schrijver uitgebreid verhaalt over een jeugd in een zwarte kousengemeenschap rijst de vraag, wat dit nog toevoegt aan de Nederlandse literatuur. Stephan Enter durft het met Pastorale aan. En hij komt er mee weg.
Enter beschrijft de levens van broer en zus Oscar en Louise in zo’n strenggelovig rivierdorp. Louise studeert weinig succesvol in de grote stad en komt in de warme zomer van 1985 thuis. Ze heeft zich ontworsteld aan het geloof van haar moeder en gaat geregeld heftig te keer tegen alle vormen van religie.
Broer Oscar is gematigder en worstelt meer met zijn puberliefde voor een ouder meisje uit de Molukse buurt van het dorp. Hij krijgt te maken met de frustraties van de Molukkers in de jaren tachtig, die hun droom van terugkeer naar een zelfstandige Molukse republiek in rook zien opgaan. De Molukkers en de autochtone bevolking leven volstrekt gescheiden, zoals dat in die jaren gebruikelijk was en zelfs nu nog gebeurt.
Voor Oscar is het een kennismaking met een geheel andere wereld. Exotisch met nieuwe kleuren, nieuwe geuren en opener samenleven. En terwijl Louise worstelt met haar woede over een strenge jeugd en haar weinig gelukkige verhoudingen in de stad, beleeft Oscar ingrijpende avonturen met zijn kersverse Molukse schoolvriend Jonkie. Die een mooie zuster heeft, waar hij een onhandige verliefdheid voor ontwikkelt.
Enter schrijft in soms uitbundig meanderende zinnen. Zeker in de eerste hoofdstukken overdrijft hij dit wel eens. Als de roman zich langzaam ontwikkelt, slaagt Enter erin om de valkuil van te exotisch schrijven te ontwijken. De zinnen worden korter, het verhaal boeiender. Zijn beschrijvingen van de hilarische drogredeneringen van een muffe ouderling brengen geregeld een glimlach teweeg.
Maar ook de levens van de Molukkers in zo´n geïsoleerd dorp, weet Enter treffend te schetsen. De wijze waarop de moeder met het strenge geloof omgaat is bijzonder. Het verzorgen van het landgoed waar ze wonen lijkt haar meer bezig te houden dan het geloof. De vader is een zwijgzame aanwezige in het huis, verstopt achter boeken en opgaand in muziek. Het roept vragen op. Een antwoord geeft Enter niet. Maar een mooie roman heeft hij wel geschreven.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub Van Alles
