Ruud Lubbers, de macher, lucht zijn gemoed
In de laatste maanden voor zijn overlijden heeft Ruud Lubbers teruggekeken op zijn leven, op wat hem gevormd heeft en hoe hij politiek heeft bedreven. Een kijkje in zijn ziel, een beetje mooi gemaakt, maar zeker intrigerend.
[Recensie] Gedurende 21 jaar – van 1973 tot 1994 – heeft Ruud Lubbers een hoofdrol gespeeld in de Nederlandse politiek, maar zijn Persoonlijke herinneringen gaan nauwelijks over wat hij op het gebied van politiek en beleid heeft klaargespeeld. Het zijn vooral persoonlijke herinneringen, zo benadrukt hij, waaraan hij zelfs vasthoudt wanneer zijn redacteur daar na feitenonderzoek vraagtekens bij plaatst.
Lubbers werkte aan dit boek terwijl hij al depressieve periodes doormaakte en wist dat hij niet lang meer zou leven. Zijn zoon en zijn redacteur Hannah Aukes hebben het boek voltooid aan de hand van interviews en aantekeningen. Je twijfelt als lezer nogal eens aan het waarheidsgehalte van wat hij laat opschrijven.
Lubbers vertelt fragmenten over zijn hele leven. Daar zijn boeiende stukjes bij over de Rotterdamse ondernemerswereld en over de tweederangs positie van katholieken in de Maasstad rond de oorlog. Hij pronkt met zijn ontmoetingen met de groten der aarde zoals George Bush sr, Gorbatsjov, Rajiv Gandhi, Vaclav Havel en Kofi Annan.
Hij vertelt over zijn politieke stijl en hoe goed hij erin slaagde met zijn befaamde wollige taalgebruik de boel in het CDA en in zijn coalities bij elkaar te houden.
Het boek maakt vooral ook duidelijk hoezeer Lubbers vond dat hij met een soloproject in de Nederlandse politiek bezig was: hij was de Macher die oplossingen verzon en anderen naar zijn hand wist te zetten. In het jaar 1989 noteert hij onder meer: “Ik vind het na zeven jaar regeren met de VVD tijd om een coalitie met de PvdA te proberen.” Hier spreekt een man die behoorlijk autocratische trekjes begint te vertonen en geniet van zijn macht. Maar dat laatste zegt hij nergens. Het dichtst daarbij komt een zinnetje als “De eer die je behaalt om zaken samen voor elkaar te krijgen, geeft energie.” Je ziet dit soort trekjes ook bij Mark Rutte. De feitelijke macht die je als MP kunt hebben in Nederland, moet een belangrijke verklaring zijn voor de enorme hoeveelheid energie en Ausdauer die nodig is om jarenlang zo’n functie te vervullen en daar behoorlijk in te slagen. Vergelijk dat maar eens met het getob van Dries van Agt die het na vijf jaar als MP voor gezien hield.
Deze memoires Van Lubbers geven een boeiend kijkje in de ziel en het karakter van de man die zo’n krachtig stempel op de naoorlogse politiek heeft gedrukt. Ook al is het onevenwichtig en niet allemaal waar, je begrijpt wel iets beter hoe hij gemarchandeerd heeft en hoe frustrerend het voor anderen moet zijn geweest om onder hem te werken. Want hij beschouwde de minister-president bepaald niet, zoals ons staatsrecht nog stelt, als een primus inter pares. Lubbers trok in het binnenland aan de touwtjes. Het was voor hem des te frustrerender om te moeten beleven hoe hij in de internationale wereld slechts een van de vele poppetjes was en het kostte hem veel moeite zich daarbij neer te leggen.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
