"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Piraten van de Noordzee

Woensdag, 30 maart, 2022

Geschreven door: Alban van der Straten
Artikel door: Henk Slechte

Een verborgen geschiedenis van Brest tot Bergen

[Recensie] Piraterij en kaapvaart floreren waar en zolang er scheepvaart bestaat, en de scheidslijn tussen handel en roof was altijd betrekkelijk, net als die tussen zeeroverij en kaapvaart. Alban van der Straten beschrijft de lange periode van achttien eeuwen waarin op zee werd geroofd, en neemt als gebied niet specifiek landen die bekend staan als thuisbases of bestrijders van de zeerovers, maar de eindeloze zee waarop zij voeren, vochten en roofden.

Die grenzeloosheid maakt dat de broederschap tussen piraten en kapers en hun belangen de logica van naties overstijgt. De auteur behandelt overigens wel de historische rol van staten – zoals dat vorsten gebruik maakten van de diensten van kapers, maar ook piraterij (vruchteloos) verboden – en de heilige regel dat je landgenoten niet beroofde.

In de inleiding gaat hij in op de uitvalsbases, de rollen van kapitein, bemanning en reder, de scheepstypen, en uiteraard de verdeling van de buit. De geografische opzet is ruimer dan de titelomschrijving ‘Noordzee’ doet vermoeden en reikt tot in de Baltische zeeën. Van der Straten vertelt over de Friezen en de Vikingen, over de zeeroverij in het Hanzegebied en behandelt de interessante verknoping tussen politiek en kaperij tussen Fransen en de Engelsen in Het Kanaal. De politiek is ook in de periode ca.1550 – ca.1800 – de Tachtigjarige Oorlog en de handelsoorlogen kort daarna – nooit ver weg. Hierin komt terecht naar voren dat de Watergeuzen geen ordinaire rovers waren: zij leverden een belangrijke bijdrage aan het ontstaan van de Republiek.

Het boek eindigt met de kaapvaart in de 18de eeuw en de Franse tijd. Van der Straten neemt de lezer mee op een boeiende historische tocht en maakt goed duidelijk dat piraten en kapers op en rond de Noordzee niet simpelweg plunderaars waren.

Boekenkrant

Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine