"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Power in the darkness, Britse postpunk en new wave

Donderdag, 27 oktober, 2022

Geschreven door: Wiebren Rijkeboer
Artikel door: Roeland Dobbelaer

Kiezen tussen doem, politiek en feesten

[Recensie] In de jaren tachtig domineerde muziek van de Britse Eilanden de internationale alternatieve popscene. Punk was in 1978 doodverklaard, het was kort en heftig geweest. Punk ging nauwelijks om muziek maken en duurde feitelijk maar twee jaar. Maar er was wel wat losgemaakt. De roep om vrijheid bleef, echter de behoefte om weer ‘echte’ muziek te maken kwam terug. In het kielzog van de punk ontstond met name in Engeland eind jaren zeventig een muzikale beweging die lang onder de verzamelnaam new wave bekend stond.

In de inleiding van zijn nieuwe boek over de popmuziek, Power in the darkness, maakt popjournalist Wiebren Rijkeboer een onderscheid tussen postpunk en new wave: “Waar new wave direct als een containerbegrip wordt voor avontuurlijke, frisse en kleurrijke popmuziek – aangejaagd door platenmaatschappijen die wel brood zien in al die bandjes – daar is het progressievere (lees: politiekere/rd) broertje ‘postpunk’ experimenteler en bouwt het met allerlei geleende middelen voort op de niet-voltooide punkrevolutie.”

Power in the darkness is is inmiddels het vijfde boek van Rijkeboer, die eerder schreef over Americana outlaws – 50 singer-songwriters uit de seventies, De psychedelische sixties – 56 Amerikaanse bandjes, Americana outlaws – 50 singer-songwriters uit de seventies en Rootsrock – 53 singer-songwriters in de periode 1980 – 2000 die rocken.

Rijkeboer behandelt in zijn nieuwe boek met de voor hem karakteristieke en enthousiasmerende stijl (korte artikelen van twee pagina’s met lange bombastische zinnen) een kleine 85 bands uit de jaren tachtig met van elke band de naar zijn mening beste plaat. We komen de grote namen of afsplitsingen van bands tegen die nog steeds stadions uitverkopen, zoals U2, Simple Minds, The Police, The Cure en New Order. We lezen over veel bands die allang uit elkaar zijn, niet zelden vanwege de al dan niet zelfverkozen dood van een van de gezichtsbepalende bandleden, zoals Joy Division, Big Country en The Clash.

Dans Magazine

De meeste bands uit die tijd die Rijkeboer de revue laat passeren kende ik wel, al was ik de meesten wel weer vergeten. Meer in ieder geval dan uit zijn andere boeken. Maar goed, de jaren tachtig was dan ook mijn coming of age tijdperk. Ook al ging ik niet zo vaak naar optredens, ik luisterde wel zoveel mogelijk muziek. Het is leuk om weer eens wat te lezen over Siouxsie and the Banshees, The Virgin Prunes (gezien in het oude Tivioli), Echo & the Bunnyman, Japan, Au Pairs en The Jesus And Mary Chain, bands waar ik nooit meer naar luister, maar die ik toen best goed vond. Veel bands die Rijkeboer beschrijft, kende ik echter niet. Gelukkig kan dat ingehaald worden. 

Wat al deze bands volgens Rijkeboer gemeen hebben, is dat het gitaarmuziek betreft. Niet de synthesizer domineert in dit boek, maar de gitaren staan centraal. En bands die echte liedjes maken: “gitaren en melodieën” dus. Wat de meeste bands ook gemeen hebben is de somberte in zowel tekst als muziek. Je had de hele politieke bands, zoals The Clash en The Jam, die de strijd tegen het grootkapitaal proclameerde, maar voor de meeste postpunkers is er nauwelijks enige hoop en klinkt het no-future van de Sex Pistols nog lang door. Over Unknown Pleasures van Joy Division schrijft Rijkeboer dat het album “de tijdgeest weerspiegelt en par excellence model staat voor de uitzichtloosheid die de begin jaren tachtig typeert.” Een van de grote uitzonderingen hierop was misschien wel de Ierse-Londense folkpunkband The Pogues, die met  aanstekelijke “feestmuziek” wat vrolijkheid brachten onder hun publiek van leren jacken met zwarte oogschaduw.

Voor mij behoorden Joy Divsion met zijn “deken van doem”, The Clash en The Pogues destijds tot mijn favoriete bands. Laatstgenoemde band heb ik in die jaren meerdere malen gezien. Joy Division stopte, al voordat ik ze had ontdekt, met de zelfdoding van leadzanger Ian Curtis in 1981. En waarom ik nooit naar The Clash ben gaan? Achteraf gezien een raadsel. 

Toch voelde ik me uiteindelijk meer thuis bij een zanger die met zijn band(s) niet wordt besproken in het boek: Nick Cave. Cave maakte eerst met zijn wilde The Birthday Party naam, en daarna met zijn veel sierlijkere The Bad Seeds. De steeds melodischer wordende Cave bezingt al ruim veertig jaar zijn leven en zijn zoektocht naar zingeving. Hij is de artiest die ik het meest heb gezien. Waarom Nick Cave? Welnu, de jaren tachtig zijn al ruim dertig jaar voorbij en je kunt niet alleen maar blijven somberen, politiek actief blijven dan wel blijven feesten. Waarom hij niet in het boek staat? Cave komt uit Australië. Rijkeboer moest streng zijn, zijn boek gaat over Britse en Ierse bands, maar voor deze grootheid had hij wat mij betreft toch wel een uitzondering mogen maken. Verder is Power in the darkness gewoon een rijk en heerlijk boek, zoals we dat van Rijkeboer gewend zijn.

Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow

Power in the darkness was een van mijn boeken tips tijdens de Bazarow.LIVE in Bieb Neude van 12 oktober 2022

Boeken van deze Auteur:

Power in the darkness

Rootsrock